شکل‌گیری بزرگترین حفره لایه اُزُن در طول ۲۵ سال گذشته

به گزارش روز سه‌شنبه پایگاه خبری ساینس دیلی، لایه ازن از زمین در برابر تشعشعات فرابنفش خورشید محافظت می‌کند، اما در دهه ۱۹۸۰ میلادی حفره‌ای در لایه ازن در بالای قطب جنوب و در اثر ترکیبات شیمیایی موسوم به کلورورفلوروکربن یا CFC که در آن دوران در گاز یخچال‌ها و افشانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت، ایجاد شد. در واکنش به این رخداد در پروتکل مونترئال مقرر شد کشورها ممنوعیت‌هایی را در استفاده از انواع CFC وضع کنند و در طول چند دهه این حفره به طور مستمر کوچکتر شد.
البته اندازه این حفره در فصل‌های مختلف تغییر می‌کند و با شروع فصل گرما در قطب جنوب، اندازه آن در ماه اکتبر به بزرگترین میزان می‌رسد. افزایش تابش نور خوردشید به معنای افزایش تشعشعات فرابنفش است که در کنار دمای بسیار پایین قطب جنوب و الگوهای مشخص وزش باد موجب تشدید اثرگزاری ترکیبات CFC بر حفره لایه ازن می‌شود.
اکنون مشخص شده است که قطب شمال نیز در چرخه مشابهی گرفتار شده و غلظت لایه ازن در این منطقه نیز در طول یک سال تغییر می‌کند. اما به دلیل این که دمای هوای قطب شمال هرگز به اندازه قطب جنوب سرد نمی‌شود، حداقل تاکنون وضعیت لایه ازن در قطب شمال به حالت بحرانی نرسیده است.
به گفته محققان حفره ایجادشده بر فراز قطب شمال حدود یک میلیون کیلومتر مربع وسعت دارد و از سال ۱۹۹۵ تاکنون بزرگترین حفره مشاهده شده در لایه ازن محسوب می‌شود. با وجود این در مقایسه با حفره موجود در قطب جنوب بسیار کوچک است و امکان افزایش وسعت آن تا ۲۵ میلیون کیلومتر مربع نیز وجود دارد.
بر اساس این تحقیقات علت شکل‌گیری این حفره در لایه ازن، وزش بادهای غیرطبیعی و به دام افتادن هوای سرد در یک گرداب قطبی در قطب شمال است. با وجود این که انتظار می‌رود تا اواسط ماه آوریل، این حفره بسته شود، محققان وضعیت آن را در سال‌های آتی نیز تحت نظر خواهند گرفت.