ناتوانی و ناکارآمدی تشکل ها و سازمان های بین المللی در کنترل بحران لیبی موجب شده است که این کشور در کنار دیگر نابسامانی های ناشی از جنگ نیابتی قدرتهای مختلف ، اخیرا به صحنه رویارویی دو عضو ناتو تبدیل شود.
ترکیه و فرانسه وارد یک جنگ لفظی شدید در عرصه حوادث لیبی شده اند، به گونه ای که این دو عضو قدیمی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را در برابر یکدیگر قرار داده است.
«حامی آکسوی» سخنگوی وزارت خارجه ترکیه اخیرا در واکنش به اظهارات «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه در مورد نقش ترکیه در لیبی، گفت: مکرون عقل خود را از دست داده است.
واژه های بکارگرفته شده از سوی مقامات ترکیه و فرانسه نسبت به یکدیگر خارج از عرف دیپلماتیک است و از بحران جدی در روابط بین دو کشور حکایت دارد.
آکسوی افزود: فرانسه با حمایت از نهادها و رژیم‌های غیرقانونی در لیبی، مسئول اصلی کشیده شدن این کشور به هرج و مرج است. در واقع این فرانسه است که در لیبی بازی خطرناکی می‌کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه گفت، آنکارا از یک دولت قانونی در لیبی حمایت می‌کند و نه از کودتاچیان؛ بنابر این تنها تفسیری که می‌توان از اظهارات مکرون داشت، این که او عقلش را از دست داده است.
این در حالی است که رئیس جمهوری فرانسه پیشتر با انتقاد از نقش ترکیه در لیبی، اقدامات آنکارا در این کشور را «بازی خطرناک» خوانده بود.
تقابل قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای در لیبی یک دهه است که ادامه دارد ولی این بار به نظر می رسد بحران لیبی وارد مرحله پیچیده و بغرنجی شده است که چنانچه این بحران به سرعت کنترل نشود، می تواند ابعادی جهانی با پیامدهایی بسیار ناگوار در پی داشته باشد.
پس از سرنگونی معمر قذافی در لیبی در سال ۲۰۱۱ ، این کشور عملا به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد. در بخش غربی به مرکزیت طرابلس ، دولتی موسوم به "دولت وفاق ملی" به ریاست "فایز السراج" بر سرکار آمده که مورد تایید و حمایت سازمان ملل متحد است و در بخش شرقی این کشور، "خلیفه حفتر" یک ژنرال بازنشسته ، کنترل این منطقه را در دست دارد.
در یک سوی بحران لیبی ، " ژنرال خلیفه حفتر" با پشتیبانی عربستان سعودی، روسیه ، مصر ، امارات، فرانسه و یونان و در سوی دیگر ، فایز السراج با حمایت ترکیه ، قطر و برخی کشورهای اروپایی نظیر ایتالیا قرار دارند.
پاریس هفته جاری اعلام کرد نیروی دریایی ترکیه برای یک ناو متعلق به ناتو در مدیترانه شرقی مزاحمت ایجاد کرده است.
فرانسه مدعی است که نیروی دریایی ترکیه سه بار رادارهای این ناو را از کار انداخته و این می تواند نشانه یک حمله موشکی باشد. با این وجود مقامات آنکارا با قاطعیت این ادعا را رد می کنند.
از سوی دیگر ماه مارس گذشته نیز اعلام شد یک فروند ناو فرانسوی ، یک کشتی ترکیه را که سلاح برای دولت مرکزی لیبی حمل می کرد در دریای مدیترانه توقیف کرده است.
رقابت و یا تقابل آنکارا و پاریس رویداد جدیدی نیست و ریشه در گذشته دارد، ولی این بار به عرصه نبردهای نیابتی لیبی کشیده شده است.رقابت و یا تقابل آنکارا و پاریس رویداد جدیدی نیست و ریشه در گذشته دارد، ولی این بار به عرصه نبردهای نیابتی لیبی کشیده شده است.
"والری ژیسکاردستن" رییس جمهوری پیشین فرانسه در سال ۲۰۰۲ در واکنش به تلاش های آنکارا برای پیوستن به اتحادیه اروپا گفت: ترکیه یک کشور اروپایی نیست؛ به فرهنگ و سبک زندگی دیگری تعلق دارد و پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا به منزله پایان اروپاست."والری ژیسکاردستن" رییس جمهوری پیشین فرانسه در سال ۲۰۰۲ در واکنش به تلاش های آنکارا برای پیوستن به اتحادیه اروپا گفت: ترکیه یک کشور اروپایی نیست؛ به فرهنگ و سبک زندگی دیگری تعلق دارد و پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا به منزله پایان اروپاست.
هنگامی که مکرون در سال ۲۰۱۷ به الیزه راه یافت خواستار توسعه روابط فرانسه و ترکیه شد، اما یک سال بعد گفت: ترکیه هیچ شانسی برای پیوستن به اتحادیه اروپا ندارد.
این مواضع پاریس در قبال آنکار می تواند یکی از دلایل تقابل ترکیه و فرانسه در صحنه های بین المللی و بحران های منطقه ای باشد.
بحران لیبی به هر روی اینک به مرحله بسیار بغرنج و خطرناکی رسیده است. حضور قدرتهای اتمی و نیز نیروهای قدرتمند منطقه ای در دو سوی این آوردگاه نیابتی هر لحظه می تواند یک فاجعه بزرگ بیافریند که قطعا ابعادی وسیعتر از منطقه را فراخواهد گرفت.
بحران لیبی قطعا هیچ راه حل نظامی ندارد و این مساله باید از راه های سیاسی و از طریق گفتگوهای چند جانبه حل و فصل شود. سازمان های بین المللی و مشخصا سازمان ملل متحد باید در این بحران نقش فعال تری ایفا کنند. قدرت های حاضر در بحران لیبی نیز باید بدانند هر گونه اشتباه محاسباتی و هر اقدام ماجراجویانه می تواند لیبی را به یک آتشفشان فروزان تبدیل کند که شراره های آن قطعا از مرزهای منطقه فراتر خواهد رفت.
نظر شما