چرا محافل عراق نگران سرمایه گذاری عربستان هستند؟

به گزارش ایرنا، عراق و عربستان سعودی در راستای کمیته مشترک دو جانبه در ۱۴ اکتبر گذشته (۲۳ مهرماه ۹۹) در ریاض برای سرمایه گذاری سعودی ها در عراق بحث و گفت وگو کردند که در آن از سرمایه گذاری ۲.۹ میلیارد دلاری عربستان در طرح های مختلف در عراق پرده برداشته شد و «خالد بتال النجم» وزیر برنامه ریزی عراق نیز از وجود شش هزار طرح پیشنهادی مناسب سرمایه گذاری سعودیها به ارزش ۱۰۰ میلیارد دلار سخن گفت.

حال انتشار گزارش هایی از احتمال واگذاری میلیون ها هکتار از بیابان های استان های الانبار، نجف اشرف، المثنی و بصره به عربستان سعودی برای سرمایه گذاری با واکنش تند محافل سیاسی، امنیتی، اقتصادی و دینی از جمله شخصیت های سیاسی، نمایندگان پارلمان و کارشناسان اقتصادی و امنیتی روبرو شده است و هریک از آنها از زاویه خاص خود به سرمایه گذاری عربستان در عراق بویژه در مناطق جنوبی و مرکزی کشورشان پرداخته و آن را تبیین کرده است.

از مجموع نقطه نظرات و واکنش محافل عراقی چنین برمی آید که آنها جنبه های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، سیاسی و دینی نگران سرمایه گذاری عربستان در عراق هستند و در این باره هشدار می دهند.

از منظر سیاسی، محافل سیاسی عراق به پیشینه بد عربستان در برخورد با کشورشان بعد از سرنگونی رژیم صدام اشاره می کنند و می گویند که ریاض در طول دوره بعد از صدام نسبت به فرایند سیاسی این کشور موضع منفی اتخاذ کرد و کارشکنی های زیادی در قبال نظام جدید سیاسی این کشور انجام داد و تا سالها از حضور دیپلماتیک در بغداد خودداری کرد.

این محافل نگران آن هستند که عربستان در قالب سرمایه گذاری اقتصادی در عراق در نهایت نظام سیاسی عراق را زیر فشار قرار دهد و درصدد باج خواهی برآید؛ بویژه که عراق هم اکنون به خاطر سالها اشغال خارجی و از بین رفتن ساختار زیربنایی در نتیجه این اشغالگری و فعالیت گروه تروریستی داعش با بحران اقتصادی شدید و بیکاری فزاینده ای روبرو است.

در بحث امنیتی نیز محافل امنیتی عراق از برهم خوردن ثبات و امنیت کشورشان با ورود عربستان نگران هستند و به پیشینه بد این کشور اشاره می کنند و می گویند که عربستان در طول سالهای گذشته هزاران عنصر تروریست از جمله بیش از 15 هزار تروریست انتحاری را وارد عراق کرد که دست به کشتار ملت این کشور زدند و حالا چطور چنین کشوری خیرخواه عراق شده است.

به گفته محافل امنیتی عراق، پنج هزار تروریست سعودی خود را در عراق با خودروی بمبگذاری شده یا کمربند انفجاری منفجر کردند و هزاران غیرنظامی را کشته یا زخمی کردند و هم اکنون نیز شماری از آنها در زندان «ناصریه» در زندان هستند.

به اعتقاد محافل امنیتی عراق، سرمایه گذاری عربستان آن هم در بیابان های مرکز و جنوب عراق که هم مرز با عربستان است، چنین نگرانی هایی را بیشتر می کند زیرا با توجه به گستردگی و ماهیت بیابانی این منطقه در سایه دشواری تامین امنیت آن، چه بسا راه به روی تروریستها از خاک عربستان به عراق هموار شود؛ هرچند که برخی از تحلیلگران عراقی اساسا معتقدند که صادرات تروریست ها در سالهای گذشته با دستور مقامات رسمی سعودی یا دستکم چشم پوشی آنها از ورود تروریست ها به عراق صورت گرفته بود.

محافل امنیتی عراق تاکید می کنند که سرمایه گذاری عربستان در مناطق جنوب و مرکز عراق ثبات و امنیت این مناطق را برهم می زند؛ خصوصا که این مناطق در طول سالهای اخیر از بیشترین امنیت برخوردار بوده و کمتر حادثه تروریستی در آنجا روی داده است.

اما محافل اقتصادی عراق نیز از زاویه خود به موضوع سرمایه گذاری عربستان در کشورشان نگاه می کنند و آن را تهدید کننده منابع آبی زیرزمینی کشورشان می دانند و نسبت به ماهیت چنین قراردادی با عربستان ابراز تردید می کنند.

این محافل اقتصادی تاکید می کنند که تبدیل بیابان های جنوب عراق به زمین های کشاورزی برای پرورش احشام و طیور نیازمند بیرون کشیدن آب های زیر زمینی عراق خواهد بود و این امر به مروز زمان باعث بهره برداری بیش از حد از سفره های زیرزمینی و خشک شدن آنها و تاثیرات شدید اجتماعی و زیست محیطی در منطقه خواهد شد.

محافل اقتصادی و کارشناسی کشاورزی عراق خاطرنشان می کنند که خود شرکت «المراعی» عربستان که قصد سرمایه گذاری کشاورزی و دامپروری در جنوب عراق دارد، چند سال پیش چنین طرحی را در بیابان های  عربستان اجرا کرد اما بعدا به خاطر همین نگرانی های اجتماعی و زیست محیطی این طرح را متوقف کرد و حالا این سوال مطرح است که سعودی ها چطور اجرای چنین طرحی را برای عراق می پسندند؟

این محافل همچنین نسبت به مفاد توافق سرمایه گذاری بین عراق و عربستان انتقاد دارند و آن را در بخش هایی از نظر اقتصادی و حقوقی مبهم می دانند.

در سایه این روند، کارشناسان عراقی تاکید می کنند که چرا دولت بدنبال سرمایه گذاری عربستان در جنوب عراق است، اما از جوانان عراقی در جنوب برای راه اندازی پروژه های اقتصادی حمایت لازم را بعمل نمی آورد؟ به علاوه سوال دیگری که مطرح است  اینکه چرا که دولت عراق از ظرفیت های مالی ، نهادهای قدرتمندی مانند عتبات عالیات استفاده نمی کند؟

با اینحال،‌ وجود عتبات مقدسه شیعیان در شهرهای کربلای معلی و نجف اشرف نیز یکی دیگر از ابعاد نگرانی درخصوص حضور پر رنگ عربستان در جنوب و مرکز عراق از طریق سرمایه گذاری است.

همین دغدغه ها و نگرانی های مُوجَه باعث شده که بخش عمده ای از محافل عراق نسبت به حضور عربستان در قالب سرمایه گذاری در کشورشان موضعگیری تندی در روزهای اخیر اتخاذ کنند و خواهان جلوگیری از آن شوند.