خورشید هنوز بر تاج کوه ننشسته است، که ایل از کُور راهی سنگ‌آذین از دل پیرکوه سترگ زاگرس به نزدیکی دشت زرین کوهرنگ می‌رسد، گرد و غبار سُم ستوران از دور پیداست که حاکی از زیاده گله و رمه عشایر است.
صدای زنگوله‌های بزرگ در شکاف ممتد تند و تیز صخره‌های سخت پل خدا آفرین ارتعاش بیشتری پیدا می‌کند، صدای زنگوله‌ها تنها صدای شنیدنی در کنار زوزه کشیدن باد است که از میانه کوه به پایین دامنه سرازیر می‌شود.
آفتاب خودش را به نیمه آسمان رسانده است، خستگی دارد از چهره تکیده مرد جوان عشایر عرق‌ریزان فرو می‌چکد، تا پا به پای خورشید کوچ به نزدیکی گَزستان برسد، اما شب هنگام خاطرات و مخاطرات افتادن از بالای کوه در دل روزهای داغ بهاری ناپیدا می‌شود.
ایل بزرگ بختیاری در مناطق چهارمحال و بختیاری، اصفهان، خوزستان و لرستان ساکنند و در این بین کوچ بزرگ و کوچ کوچک را انجام می‌دهند و کوچ بزرگ همان ییلاق و قشلاق عشایر است و کوچ کوچک، کوچ درون منطقه‌ای است، که عشایر برای یافتن چراگاه‌ها و مراتع مناسب دست به تغییر مکان خود می‌زنند.
در مسیر کوچ، مردمان سخت‌کوش ایل از دره‌ها و پرتگاه‌های زاگرس مرکزی به مسافت ۲۵۰ کیلومتر برای رسیدن به مناطق خوش آب و هوا راه می‌پیمایند، راهی که شاید پیمودن آن حتی برای مردم شهرنشین ممکن نباشد.
زمان کوچ را، پیران ایل بر اساس تقویم نجومی تعیین می‌کنند که اگر ماه در عقرب باشد از جلوی مسیری که در آن ستاره‌ای نمایان باشد، عبور نمی‌کنند.
به هنگام کوچ، چندین خانوار از یک ایل با هم کوچ می‌کنند، تا بر مشکلات پیشروی خود غلبه کنند و این تعاون و همکاری بزرگ در ایل بختیاری است.
کوچ بهاری از سمت خوزستان و فارس به سمت چهارمحال و بختیاری و اصفهان و کوچ پاییزی عشایر چهارمحال و بختیاری که به طرف خوزستان انجام می‌شود، که به مالکنون شهرت دارد، که با حزن و اندوهگینی خاص و ویژه ای همراه است و عده‌ای از مردان برای برداشت محصول و یا فروش محصول در مناطق گرمسیری قشقلاقی یا سردسیری ییلاقی باقی می‌مانند و مابقی با بستن بار و بنه رهسپار سرزمین خوزستان می‌شوند.
نگاهی به وضعیت عشایر چهارمحال و بختیاری
ایلات و عشایر کوچرو، خودکفاترین مردم ایران هستند که نان از عمل خویش می‌خورند و با مشقت و سختی فراوان تولیدکننده بخش عمده از غذای مردم سرزمین خویش هستند.
چهارمحال و بختیاری با افزون بر ۱۱۵هزار نفر عشایر یکی از استان پر جمعیت عشایری کشور است که عشایر این استان در حوزه اقتصاد ، از مولدترین مردمانند.
بخشی از عشایر کوچرو در زمان اسکان از سیاه‌چادر استفاده می‌کنند، سیاه‌چادر به عنوان بخشی از زندگی کوچ و عشایر از گذشته تاکنون در اسکان موقت عشایر نقش مهمی داشته است و به عنوان سرپناهی خوب و کارآمد عمل کرده است.
سیاه‌چادر در بین عشایر بختیاری به "بهون" شهرت دارد و در نزد عشایر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، با توجه به چالش‌های پیش روی بهون و بهون بافی و جایگزین شدن چادرهای مسافرتی و برزنتی که از قیمت و حجم کمتری برخوردار است.
براساس نتایج جدید سرشماری عشایر کشور، جمعیت عشایر این استان در دوره ییلاق ۲۲ هزار و ۹۲۳ خانوار برابر با ۱۱۵ هزار نفر اعلام شد.
براساس سرشماری جدید جامعه عشایری کشور، جمعیت عشایر کوچنده ایران یک میلیون و ۱۰۸ هزار و ۶۴۰ نفر در قالب ۲۴۶ هزار و ۴۵ خانوار است.
بیشترین جمعیت عشایر ایران در دوره ییلاق مربوط به استان‌های کرمان با ۱۲۱ هزار و ۸۷۱ نفر در قالب ۲۹ هزار و ۹۲۶ خانوار، فارس ۱۰۱ هزار و ۳۳۱ نفر در قالب ۲۴ هزار و ۲۴۷ خانوار و چهارمحال و بختیاری 115 هزار نفر در قالب ۲۲ هزار و ۹۲۳ خانوار است.
براساس این آمار، چهارمحال و بختیاری در دوره ییلاق رتبه سوم استان‌های کشور در جمعیت عشایری را دارد.
همچنین بیشترین جمعیت در دوره قشلاقی مربوط به استان‌های خوزستان با ۱۷۰ هزار و ۴۹۹ نفر در قالب ۳۱ هزار و ۶۸۹ نفر، کرمان ۱۱۷ هزار و ۹۴۴ نفر در قالب ۲۸ هزار و ۹۲۳ نفر، فارس ۱۱۲ هزار و ۸۹۳ نفر در قالب ۲۶ هزار و ۶۰۹ خانوار است.
توجه دولت به توسعه راه‌های ایلرو و پل های کوچ عشایر در چهارمحال و بختیاری
مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری گفت: در هشت سال گذشته ۱۴۵کیلومتر ایلراه جدید به منظور تسهیل عبور و مرور عشایر و بیش از ۲۶۳ پل و ابنیه فنی در ایلراه های عشایری استان احداث شده است.
یحیی حسین‌پور روز چهارشنبه درگفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: برای اجرای این طرح‌ها بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال هزینه شده است.
وی اظهار داشت: در این مدت ۱۰۰ مورد پل با دهانه کمتر از ۱۰ متر، پنج مورد پل با دهانه بیشتر از ۱۰ متر و ۱۵۸ مورد ابنیه فنی در مسیر ایلراههای عشایری در استان احداث شده است.
به گفته وی، سالانه بیش از یکهزار و ۱۰۰ کیلومتر از ایلراههای عشایری به صورت مستمر بازگشایی می‌شود.
وی اظهار داشت: در این مدت بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر در هر سال به عشایر آبرسانی سیار شد که برای اجرای آبرسانی سیار در این مدت ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است.
مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری از انجام بیمه ۱۰۰ هزار راس دام عشایر به صورت سالیانه در این مدت خبر داد و گفت: در این مدت حدود ۱۲۰ میلیارد تومان تسهیلات ارزان قیمت به عشایر استان پرداخت شد.
وی به اجرا و احداث پنج هزارمتر بند و کانال‌های کشاورزی در این مدت اشاره کرد و افزود: ۲ ایستگاه پمپاژ و تامین آب اراضی در این مدت تکمیل و راه‌اندازی شده است.
حسین‌پور به توزیع لوله پلی‌اتیلن بیش از ۷۰ هزار متر در هشت سال گذشته اشاره کرد و گفت: در این مدت ۱۶۵ مورد بهسازی چشمه و احداث آبشخور دامی و تامین آب شرب پایدار در مناطق عشایری انجام شده است.
وی به انجام طرح مطالعات کانون‌های اسکان عشایر در پنج منطقه عشایری استان از جمله مناطق عشایری تنگ هونی و خوشاب خبر داد و گفت: اجرای این طرح‌ها در دستورکار قرار دارد.
مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری، مجموع ایلراههای استان که محل عبور عشایر و دام‌های آنان در شهرستان‌های عشایری است را سه هزار و ۵۰۰ کیلومتر عنوان کرد.
حسین‌پور اظهار داشت: در این مدت ۳۵۰ عدد پنل خورشیدی در بین جوامع عشایری توزیع شده و امسال نیز یکهزار دستگاه پکیج خورشیدی بین عشایر استان توزیع می‌شود.
به گزارش ایرنا، عشایر چهارمحال و بختیاری از چهار ایل بختیاری، قشقایی، گله‌داران دهکردی و عرب هستند که براساس آخرین سرشماری ۲۲ هزار ۹۲۳ خانوار عشایری با جمعیتی بیش از ۱۱۵ هزار و ۵۸ نفر جمعیت عشایری استان هستند که از نظر جمعیتی استان رتبه دوم و از نظر تعداد خانواری این استان رتبه سوم عشایر ییلاقی کشور را داراست.
این جمعیت عشایری در شهرستان‌های شهرکرد، بروجن، فارسان، کیار، لردگان، اردل و کوهرنگ مستقرند و بیشترین آمار جمعیت عشایری استان در شهرستان کوهرنگ، اردل و لردگان استقرار دارند.
جمعیت عشایری استان دارای یک میلیون و ۵۵۰ هزار راس دام سبک است که سالانه به طور میانگین بیش از ۲۲ هزار و ۵۰۰ تن گوشت قرمز تولید می‌کنند که ۲۵ درصد تولیدات گوشت قرمز استان است.
نظر شما