خطبه‌های امام حسین(ع)، مطمئن‌ترین سند برای فلسفه نهضت عاشورا

تهران- ایرنا- پژوهشگر امور فرهنگی و کارشناس مذهبی، بهترین و مطمئن‌ترین سند برای شناخت فلسفه و اهداف نهضت سیدالشهدا (ع) را بیانات و خطبه‌های خود آن حضرت دانست و گفت: مجموع خطبه‌ها، سخنان، نامه‌ها و وصیت‌نامه امام حسین (ع) بیانگر انگیزه‌های قیام عاشوراست.

حجت الاسلام و المسلمین «محمد اسدی‌موحد» روز پنجشنبه در گفتگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با تشریح  فلسفه و اهداف قیام عاشورا، گفت: امام حسین (ع) در جمع گروهی از علما و نخبگان مناطق مختلف اسلامی در مکه با ایراد خطبه‌ای شورانگیز و کوبنده، ضمن یادآوری وظیفه سنگین و تکلیف خطیر علما و بزرگان شهرها برای پاسداری از کیان دین و اعتقادات مسلمانان و پیامدهای سکوت در برابر جنایات امویان، از خاموشی آنان در برابر سیاستهای دین‌ستیزانه حاکمان اموی انتقاد کرده و هرگونه همراهی و سازش با آنان را گناه نابخشودنی دانست.

وی افزود: آن حضرت در پایان سخنان خود، هدف از اقدامات و فعالیت هایش را بر ضد نظام ستمگر حاکم، که چند سال بعد خود را در قالب یک نهضت نشان داد، چنین اعلام کرد: «خدایا تو می‌دانی آنچه ما انجام داده‌ایم (از قبیل سخنان و اقدامات بر ضد حاکمان آموی)، به دلیل رقابت و سبقت‌جویی در فرمانروایی و افزون‌خواهی در متاع ناچیز دنیا نبوده است؛ بلکه برای این بوده که نشانه‌های دینت را (به مردم) نشان دهیم (بر پا گردانیم) و اصلاح در سرزمین‌هایت را آشکار کنیم. می‌خواهیم بندگان ستمدیده‌ات در امان باشند و به واجبات و سنت‌ها و احکامت عمل شود.

رئیس موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی ادامه داد: با دقت در این جملات می‌توان به چهار هدف اصلی امام حسین (ع) از اقدامات و فعالیت‌هایی که در عصر حاکمیت یزید برای قیام انجام داد، پی برد:

الف) احیای شعایر و نشانه‌های اسلام اصیل وترویح آموزه های اسلام  ناب محمدی (ص)

ب) ضرورت  اصلاح و بهبود وضعیت امت اسلام درتمام  سرزمین‌های اسلامی؛

ج) تامین  معیشت و امنیت مردم ستم‌دیده؛

د) فراهم کردن بستری مناسب برای عمل به احکام و واجبات الهی.

وصیت نامه مکتوب امام حسین (ع)

حجت الاسلام  اسدی‌موحد در ادامه سخنان خود به موضوع وصیت نامه امام حسین (ع) اشاره کرد و گفت: آن امام همام  در وصیت‌نامه‌ای که هنگام خروج از مدینه و در زمان وداع با برادرش محمد بن حنفیه برای وی نوشت، هدف از حرکت خویش را چنین بازگو کرد: انی لم اخرج اشرا ولا بطرا ولا مفسدا ولا ظالما، وانما خرجت لطلب الاصلاح فی امة جدی محمد ارید ان آمر بالمغروف وانهی عن المنکر و اسیر بسیرة جدی محمد وابی علی بن ابی طالب ...

این استاد دانشگاه ادامه داد: از این عبارات، می‌توان اهداف ذیل را برای قیام حضرت برشمرد:

الف)   اصلاح وضع موجود و بازگشت به سبک زندگی نبوی (ص)

ب)  احیاء امربه معروف؛ به منظور اجرای احکام دین

ج)  انجام نهی از منکر؛ با هدف جلوگیری از فساد در جامعه اسلامی

د) عمل به سیره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امیرمؤمنان (علیه‌السلام)، همانند برپایی نماز و پرداخت زکات.

تبلور احیای تمدن بزرگ اسلامی در کلام حسین (ع)

حجت الاسلام اسدی موحد اظهار داشت: با بررسی نامه ها، سخنرانی ها و وصیت نامه امام (ع) فلسفه قیام عاشورا را می توان درموارد ذیل خلاصه کرد: با عنایت به اینکه با اندکی دقت در اهداف استخراج شده از این بیانات، ملاحظه می‌شود که امام حسین (علیه‌السلام) بدنبال احیاء و توسعه تمدن بزرگ اسلامی است که توسط جدّ بزرگوارش بنا شده و توسط امویان در حال نابودی است لذا  علت و انگیزه قیام خویش را،  احیاء دین و مبارزه با منکرات فراوان در جامعه اسلامی و تبلیغ و ترویج معروف در بین مسلمانان، اعلام می‌کند.

امام حسین (ع) در ابتدا به افشای چهره واقعی بنی‌امیه پرداخته و  حاکمیت بنی امیه را بر امور مسلمانان عامل اصلی فاصله گرفتن از توسعه تمدن بزرگ می داند و می گوید: وَ عَلَی الإسلام السَّلامُ إذْ بُلِیَتِ الأُمَّةُ بِراعٍ مِثْلَ یَزیدَ؛ زمانی که امت اسلامی گرفتار زمامداری مثل یزید شود، باید با اسلام خداحافظی کرد.

وی افزود: امام حسین (ع) در اینجا تصریح کرده که با وجود حکومتی که یزید در رأس آن است، دیگر امیدی پیاده سازی تمدن بزرگ اسلامی و  بقای دین خدا نمی‌رود. از کلام امام (ع) برداشت می‌شود که باید در برابر این خاندان فاسد قیام کرد، آن هم با افشای چهره واقعی آنها.

دوم: احیای سنت پیامبر(ص)  

این کارشناس مذهبی ادامه داد: امام حسین (ع) در نامه‌ای به جمعی از بزرگان بصره، هدف از قیام بر ضد حکومت یزید را احیای سنت پیامبرمی داند و دور شدن جامعه اسلامی از سنت های نبوی را عامل انحطاط امت و نابودی تمدن بزرگ اسلامی قلم داد کرده و  می‌فرماید:

و أنا اَدْعُوکُمْ إلی کتابِ اللهِ و سُنَّةِ نَبِیِّهَِ(ص) فَإنَّ السُّنَّةَ قَدْ أمِیتَتْ؛ من شما را به کتاب خدا و سنت پیامبرش فرا می‌خوانم؛ چرا که (این گروه) سنت پیامبر (ص) را از بین برده‌اند

سوم:  ظهور بدعت ها و ضرورت مبارزه با آنها

او گفت: امام (ع) در همان نامه‌ای که به بزرگان بصره نوشته بود، فرموده است: وَ اِنَّ البِدْعَةَ قَدْ اُحْییَتْ؛ این گروه بدعت (در دین) را احیا کردند

این پژوهشگرامور فرهنگی و کارشناس مذهبی ادامه داد:‌معاویه برای پیشبرد اهداف خویش و تحکیم پایه‌های مقام خود که سخت به آن علاقه داشت، در احکام اسلامی و دین هم بدعت‌هایی پدید آورد که مهم‌ترین آنها انحراف خلافت از مسیر صحیح خود و تبدیل آن به سلطنت استبدادی و موروثی به ویژه انتخاب فرزند آلوده و ناصالحش برای ولایتعهدی بود.

وی خاطر نشان کرد: ‌یکی دیگر از بدعت‌ها، چگونگی مصرف بیت‌المال بود؛ زیرا در دوران معاویه، بیت المال به عنوان ثروت شخصی او و دودمانش در آمد و کسی نمی‌توانست درباره بیت المال از او بازخواست کند. بدعت دیگر، جواز ازدواج با دو خواهر در یک زمان بود و صدها بدعت دیگر

چهارم: مبارزه با فساد آشکار

پنجم: احیای حدود الهی

ششم: مبارزه با اتلاف کنندگان اموال فقیران

هفتم: عمل به حق و مبارزه با باطل

آن حضرت در خطبه‌ای دیگر که در مسیر کربلا در جمع لشکریان حرّ ایراد کرد، فرمود:

«ألاتَرَوْنَ إلی الحَقِّ لا یُعْمَلُ به، و إلی الباطِلِ لا یُتَناهی عنه لِیَرْغَبَ المُؤمِنُ فی لِقاءِ رَبِّهِ حَقَّاً حَقّاً؛ آیا نمی‌بینید به حق عمل و از باطل جلوگیری نمی‌شود. در چنین شرایطی بر مؤمن لازم است که به دیدار پروردگارش راغب باشد».

امام (ع) با این کلمات هم هدف خویش را از قیام و حرکتش بیان می‌کند و هم آمادگی خویش را برای شهادت در راه مبارزه با باطل و احیای دین خدا اعلام می‌دارد.   

هشتم: احیای حق

نهم:  اصلاح امت پیامبر(ص)

دهم: بر پایی امر به معروف و نهی از منکر

یازدهم: مبارزه با کسانی که حرام خدا را حلال شمرده‌اند.

دوازدهم: مبارزه با پیمان شکنان

سیزدهم: مبارزه با ظلم و ستم

چهاردهم: مبارزه با مخالفان سنت پیامبر (ص)

حجت الاسلام اسدی موحد اظهار داشت: بر اساس نقل مورخان، آن گاه که حر مانع حرکت امام شد، امام (ع) نامه‌ای به بزرگان کوفه نوشت و تمام موارد چهارگانه را در این نامه بیان فرمود:

فَقَدْ عَلِمْتُمْ أنَّ رَسُولَ اللهِ(ص) قد قال فی حَیاتِهِ، مَن رَأیَ سُلْطاناً جائراً  مُسْتَحِلَّا لِِحُرُمِ اللهِ...، ناکِثاً لِعَهْدِ اللهِ، مخالفاً لِسُنَّةِ اللهِ، یَعْمَلُ فی‌عبادِ اللهِ بالإثْمِ وَ العُدْوانِ، ثُمَّ لم یُغَیِّرْ بِفِعْلٍ و لا قولٍ، کان حَقیقاً علی اللهِ أنْ یُدْخِلَهُ مَدْخَلَهُ؛ می‌دانید که پیامبر خدا (ص) در زمان حیاتش فرمود: هر کس سلطان ستمگری را ببیند که حرام خدا را حلال شمرده و پیمان خدا را شکسته، با سنت پیامبر (ص) مخالفت ورزیده و در میان بندگان خدا به ظلم و ستم رفتار کرده، ولی با او به مبارزه عملی و گفتاری برنخیزد، سزاوار است که خداوند او را به جایگاه آن سلطان ستمگر (جهنم) وارد کند.

خطبه‌های امام حسین(ع)، مطمئن‌ترین سند برای فلسفه نهضت عاشورا

 وی اضافه کرد: حضرت سیدالشهداء(ع) با این سخنان ضمن یادآوری وظایف همه قشرهای مردم، خصوصاً بزرگان کوفه، عزمِ جزمِ خویش را برای اصلاح امور و مبارزه کامل با خودکامگان و ستمگران بنی‌امیه اعلام می‌دارد و این مبارزه را مشروط به حمایت آنها هم نمی‌کند.

پانزدهم: آشکارکردن نشانه‌های دین خدا که معاویه و یزید به دنبال انهدام معالم  و نشانه های اسلام بودند

شانزدهم: مورد عمل قرار گرفتن احکام الهی

امام حسین(ع) در خطبه‌ای با صراحت هدف از تلاش و تکاپوی خویش را چنین بیان می‌کند:

خداوندا! تو می‌دانی که آنچه از ما (در راه بسیج مردم) سر زده است، برای رقابت در امر زمامداری و یا به چنگ آوردن ثروت و مال نبوده، بلکه هدف ما آن است که نشانه‌های دین تو را آشکار سازیم و اصلاح و درستی را در همه بلاد آشکار کنیم تا بندگان مظلومت آسوده باشند و به فرایض و سنت‌ها و احکامت عمل شود».

هفدهم: تشکیل حکومت اسلامی

این کارشناس و پژوهشگر فرهنگی در عرصه بین المللی ادامه داد:‌آن حضرت در خطبه‌ای که پس از نماز عصر در جمع لشکریان حرّ خواند، فرمود:

«أَیُّهَا النَّاسُ أنَا ابْنُ بِنْتِ رَسُولِ اللهِ(ص) و نَحْنُ أولی بِوِلایَةِ هذِهِ الأمُورِ عَلَیْکُمْ مِنْ هؤلاء المُدَّعِینَ ما لیْسَ لَهُمْ ای مردم! من فرزند دختر رسول خدایم و ما به ولایت این امور بر شما از این مدعیان دروغین سزاوارتریم».

بنابراین فلسفه اصلی و نهایی نهضت حضرت را می‌توان در یک هدف جامع و کلی، یعنی «احیای فرهنگ اسلام اصیل و ناب محمدی و زدودن زنگارهای تحریف و بدعت از دین جدشان» خلاصه کرد. البته حضرت، راهکار و ابزار لازم برای عملی کردن این هدف را، در عنصر «امر به معروف و نهی از منکر» می‌داند.

امام حسین (ع) دنبال نجات اسلام از خطرنابودی

رئیس موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در عین حال تصریح کرد: امام حسین (ع) در بر اساس تعالیم قرآنی و سنت جدّش پیامبر (ص) به دنبال نجات اسلام از خطر نابودی بود و چون با چشم خود می دید که زحمات پیامبر اسلام و تمدن بزرگ الهی که او پایه ریزی کرده بود بخاطر حاکم شدن نا اهلان در حال فروپاشی است لذا حضرت سیدالشهدا(ع) به کربلا رفت تا هندسه ای جدید از جامعیت اسلام را عرضه کرده و بشریت را از گمراهی آشکارش رها سازد.

اخبار مرتبط

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha