سکوی یخی برانت در قطب جنوب شکست

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از وبگاه سای‌تِک‌دِیلی، در فوریه ۲۰۱۹ میلادی، به نظر می‌رسید شکافی که در بیشترِ سکوی یخی برانت (Brunt) در قطب جنوب ایجاد شده بود، می‌تواند باعث شکستن این سکوی یخی شود و یک کوه یخی به اندازه تقریباً دو برابر شهر نیویورک ایجاد کند. سؤال دانشمندان این نبود که «آیا افزایش شکاف به شکسته‌شدن سکوی یخی منجر می‌شود یا نه؟» بلکه این بود که «چه زمانی این اتفاق می‌افتد؟». اکنون، پس از حدود چهار سال، دانشمندان پاسخ سؤال خود را گرفتند.

بر اساس مؤسسه تحقیقاتی قطب جنوب انگلیس (BAS)، این شکاف اواخر ۲۲ ژانویه ۲۰۲۳ میلادی (۲ بهمن ۱۴۰۱) رخ داد و یک کوه یخ جدید با مساحت ۱۵۵۰ کیلومتر مربع ایجاد کرد. مرکز ملی یخ آمریکا آن را Iceberg A-۸۱ نامگذاری کرده است. می‌توان یخ را در تصویر بالای صفحه مشاهده کرد که در ۲۴ ژانویه ۲۰۲۳ (چهارم بهمن ۱۴۰۱) با تابش‌سنج طیفی تصویربرداری با وضوح متوسط ماهواره تِرا به‌دست آمده است. ماهواره ترا ماهواره پژوهشی‌علمی چندملیتی اداره کل ملی هواشناسی و فضای آمریکا (ناسا) است.

یخ‌های سکوی یخی از داخل قطب جنوب دور می‌شوند و در شرق دریای وِدِل (بخشی از اقیانوس جنوبی) شناور می‌شوند. این سکوی یخی مدت‌ها محل استقرار ایستگاه پژوهشی هالی بوده است که دانشمندان در آن درباره جَو زمین مطالعه می‌کنند. مؤسسه تحقیقاتی قطب جنوب انگلیس گزارش داد که شکاف جدید بر این ایستگاه، که در سال ۲۰۱۶ با بزرگ‌تر شدن شکاف به داخل خشکی منتقل شده بود، تأثیری نگذاشته است.

این شکاف در امتداد شکافی به نام Chasm ۱ رخ داد. این شکاف در دهه ۱۹۷۰ میلادی شروع شد و پس از دوره‌ای رکود، در سال ۲۰۱۲ میلادی، امتداد یافت. افزایش طول شکاف، تقریباً یک دهه به درازا کشید و هر سال، تا اوایل سال ۲۰۱۹ میلادی تا ۴ کیلومتر گسترش یافت.

تصویر پایین که با تصویربرداری عملیاتی زمین (سنجنده نصب‌شده روی ماهواره لندست هشت) به‌دست آمده است، وسعت Chasm ۱ را در ۱۲ ژانویه ۲۰۲۱ (۲۳ دی ۱۳۹۹)، حدود دو سال قبل از ایجاد شکاف، نشان می‌دهد.

یخ‌تاق یا سکوی یخی که تاقچه یخی نیز نامیده می‌شود، بستری ضخیم و شناور از یخ است و جایی‌که یخچال‌های طبیعی یا یخسارها به سوی کناره‌ها یا سطحِ اقیانوس جریان یابند شکل می‌گیرد. یخ‌تاق‌ها، لایه‌های افقی بزرگی از یخ هستند که از یک سو با یخچال‌های روی خشکی پیوند دارند و از سوی دیگر به دریا راه دارند. یخ‌تاق‌ها تنها در جنوبگان، گرینلند و کانادا یافت می‌شوند.