ذرات ریز پلاستیکی چگونه وارد مغز می‌شوند؟

به گزارش روز سه شنبه گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه خبری «فیز»، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات زیست محیطی موجود ذرات میکرو و نانوپلاستیک (MNPs) هستند که می‌توانند از راه های مختلف از جمله از طریق غذا وارد بدن شوند.

برای اولین بار تحقیقات انجام شده در دانشگاه پزشکی «وین» (MedUni Vienna) اتریش نشان داد که چگونه این ذرات ریز می توانند از مانع خونی- مغزی عبور کنند و در نتیجه وارد مغز شوند. این مکانیسم تازه کشف شده پایه و اساسی برای تحقیقات بیشتر برای محافظت از انسان ها و محیط زیست است.

این مطالعه که در نشریه «موادنانو» (Nanomaterials) منتشر شده است، در یک مدل حیوانی با بلع ذرات پلاستیکی میکرو و نانو و پلی‌استرن(پلاستیک مورد استفاده گسترده که در بسته‌بندی غذایی هم یافت می‌شود) – بررسی شده است.

در این بررسی این تیم تحقیقاتی موفق شد مشخص کند که ذرات ریز پلی‌استرن تنها ۲ ساعت پس از خوردن، قابل ردیابی در مغز هستند. مکانیزمی که به این ذرات امکان می‌دهد از مانع خون و مغز عبور کنند، پیش از این برای علم پزشکی ناشناخته بود.

این محققان با کمک مدل‌های رایانه‌ای کشف کردند که یک ساختار سطحی مشخص موسوم به تاج بیومولکولی (biomolecular corona) در ایجاد شرایط برای عبور ذرات پلاستیکی و وارد شدن به مغز نقش مهمی دارد.

مانع خونی – مغزی یک مانع سلولی مهم است که از رسیدن پاتوژن‌ها یا مواد سمی به مغز جلوگیری می‌کند. روده نیز یک دیوار محافظتی مشابه دارد (مانع روده‌ای) که ذرات ریز پلاستیکی از آن نیز می‌توانند عبور کنند. تحقیقات گسترده‌ای درباره تاثیرات ذرات ریز پلاستیکی بر سلامت افراد در حال انجام است. تاکنون تاثیر این ذرات در دستگاه هاضمه با التهابات موضعی و واکنش های ایمنی و بروز سرطان مرتبط شده است.

در مغز نیز ذرات پلاستیک ممکن است ریسک التهاب، اختلالات عصبی یا حتی بیماری‌های فرسایش عصبی مانند آلزایمر یا پارکینسون را افزایش دهند، هر چند به گفته محققان لازم است که تحقیقات بیشتری در این خصوص انجام شود.

نانوپلاستیک‌ها به عنوان ذرات پلاستیکی با اندازه کمتر از یک هزارم میلی‌متر تعریف می‌شوند و برخی از میکروپلاستیک‌ها با اندازه یک هزارم تا ۵ میلی‌متر با چشم هم قابل دیدن هستند. این ذرات پلاستیکی از طریق منابع مختلف مانند ضایعات بسته‌بندی وارد چرخه غذایی می‌شوند اما تنها غذاهای جامد نقش ندارند بلکه مایعات نیز نقش ایفا می‌کنند. بنا بر یک مطالعه تحقیقی، هر کسی که مقدار توصیه شده ۱.۵ تا ۲ لیتر آب روزانه را از بطری‌های پلاستیکی بنوشد سالانه ۹۰ هزار ذره پلاستیکی وارد بدن خود می‌کند.

محققان دانشگاه وین تاکید کردند که به منظور به حداقل رساندن تاثیرات سوء ذرات پلاستیکی میکرو و نانو برای انسان‌ها و محیط زیست مهم است که تا زمان انجام تحقیقات بیشتر در این خصوص میزان مصرف و در معرض آنها قرار گرفتن محدود شود.