تلاش انجمن اسلامی دانشجویان برای خنثی‌سازی تبلیغات روزنامه‌های غربی

محمد توسلی می‌نویسد: در بهمن ۱۳۴۱ که شاه قصد برگزاری رفراندومی برای اقدامات خود را داشت برخورد تندی با منتقدان به ویژه سران نهضت آزادی یعنی آیت الله طالقانی، مهندس بازرگان و دکتر یدالله سحابی صورت گرفت و آنها را بازداشت کردند. محکومیت این بازداشت‌ها توسط روحانیون و حمایت آیت الله خمینی از سران نهضت آزادی، بیش از پیش تغییر اوضاع سیاسی داخل کشور را نشان می‌داد.

نهادسازی های خودجوش

یکی از ویژگی‌های اعضای انجمن اسلامی دانشجویان و نهضت آزادی ایران این بود که هر جا می‌رفتند می‌توانستند به صورت خودجوش نهادسازی کنند. من نیز زمینه‌های تشکیل انجمن های اسلامی دانشجویان در آلمان را فراهم کردم. یعنی با دانشجویان مسلمان در شهرهای آلمان ارتباط برقرار کردم و هسته های اولیه آنها در همان سال های ۱۳۴۱ و ۴۲ در آلمان پایه گذاری شد.

متحجر خواندن روحانیون مخالف شاه

اولین اقدام ما در آلمان واکنش به حوادث ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ بود. آن زمان تبلیغات گسترده وسیعی در رسانه‌های غربی علیه نهضت روحانیون به وجود آمد که متعاقب تبلیغات رسانه های داخلی، بحث ارتجاع سیاه و تحجر روحانیت را مطرح می کردند. در واقع می‌خواستند روحانیون شیعه مخالف حکومت را به مردم معرفی کنند.

محور بیانیه: وجه تمایز بین روحانیون مترقی و آخوندهای درباری

این محور تبلیغاتی کاملا مشخص بود که در روزنامه‌ها مطرح می‌شد. همان موقع با آقای مهدی مظفری از اعضای انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران که تازه از ایران به فرانسه آمده بود تماس گرفتم. مظفری شاگرد اول دانشکده حقوق بود و من از قبل ایشان را می‌شناختم. وقتی تلفنی با او صحبت کردم قرار شد در پاسخ به این تبلیغاتی که علیه این حرکت ایجاد شده بیانیه‌ای تهیه کنیم. آقای مظفری قلم بسیار خوب و روانی داشت. بنابراین از ایشان خواستم حول محورهایی که با هم صحبت کردیم بیانیه‌ای تهیه کند.

محور اصلی بیانیه این بود که حساب روحانیون مترقی از آخوندهای مرتجع جداست و بایستی باز شناخته شود. یعنی یک تمایزی بین این دو قائل باشیم.

در این بیانیه نقش روحانیون مترقی در مبارزات ایران توضیح داده و گفته شد که در طول تاریخ ما مسیر روحانیون مترقی با روحانیونی که در کنار دربار یا مرتجع بودند کاملا جداست و آن روحانیتی که امروز در ایران به مبارزه پرداخته، برخاسته و علیه استبداد مبارزه می‌کند از طیف روحانیون مترقی هستند.

به هر حال چنین بیانیه‌ای تهیه و تکثیر و در آلمان و دیگر کشورهای اروپایی توزیع شد.

منبع: خاطرات مهندس محمدتوسلی، جلد اول، انتشارات کویر