«عَلَم‌گردانی» در میناب، عاشورایی دیگر

بندرعباس - ایرنا - ماه محرم که می‌شود آیین چند صد ساله «علم گردانی» یا همان «دوعَلمان» که برخواسته از تفکرات و باورهای دینی و مذهبی مردم منطقه میناب است، در این منطقه عاشورایی دیگر برپا می‌کند.

به گزارش ایرنا، دوعلمان که در واقع همان علم پیغمبر (ص) و علم صاحب الزمان (عج) است، یکی از بزرگترین اجتماع بزرگ سنتی و مذهبی جنوب کشور در میناب است که نه تنها عزاداران حسینی را از نقطه به نقطه استان هرمزگان به سوی خود می‌کشاند؛ بلکه این آیین ارزشی مردم استان‌های همجوار کشورمان و حتی کشورهای همسایه را نیز گردهم می‌آورد.

این آیین سنتی علم‌ گردانی سابقه آن طبق باور مردم میناب به قرن‌ها پیش برمی‌گردد که برخی آن را ۴۰۰ سال و برخی دیگر ۷۰۰ سال می‌دانند، اما هرچه هست این مراسم سنتی ماندگار یکی از با ارزش‌ترین آیین‌های منطقه جنوب کشور است که محرم هر سال عزاداران حسینی باشکوه خاصی آن را برگزار می‌کنند.

در این آیین علَمی که به نام پیامبر اکرم (ص) نام دارد به همراه سایر علم‌ها منتصب به ائمه اطهار به طرف بلوار ساحلی و میدان ولایت میناب حرکت می‌کند و علمی که منتسب به صاحب الزمان(عج) است به استقبال آن علم‌ها برده می‌شود.

در روز مراسم، مردم ابتدا پس از حضور در حسینیه ماتم قلعه (منبر مولا) به برپایی مراسم نوحه خوانی و سینه زنی سنتی می‌پردارند و عصر همان روز علَمی که به نام پیامبر (ص) نام دارد را به همراه سایر علم‌های منتصب به ائمه اطهار به سمت حسینیه لَب رودخانه (بلوار ساحلی و میدان میناب) (حسینیه صاحب الزمان(عج)) برای ادای احترام به روح بنیانگذار این آیین (حاج عبدالصمد عبدالصمدی و شیخ حسن شیخ میرزا) حرکت می‌کنند.

پس از توقف کوتاه و قرائت فاتحه و نیز بیرون آمدن علم صاحب الزمان(عج) و ملحق شدن به سایر علم‌ها، عزاداران و سوگوران حسینی با ارادت خاص به امام حسین(ع) و شور هرچه تمام به عزاداری و مدیحه‌ سرایی می‌پردازند و با سلام و صلوات پیشاپیش علم‌ها گوسفند قربانی کرده و به توزیع شربت، شیرینی و ریختن گل و گلاب بر سر عزاداران می پردازند.

شرکت‌کنندگان با طی کردن مسیر خیابان‌های شهید جهانگیر امینی و آموزش وپرورش، روبروی مسجد صاحب الزمان(عج) چند لحظه متوقف می‌شوند و برای دیگر دست اندرکاران آیین، علم پیغمبر(ص) که قبرهای آنان در همین مکان قرار گرفته و مدفون هستند، فاتحه می‌دهند.

عزاداران حسینی پس از رسیدن به این حسینیه به همراه سیل جمعیت که منتظر رسیدن علم‌ها هستند، در قالب گروه‌ها و دسته‌های عزاداری تا پیش از فرا رسیدن نماز مغرب و عشا به سوگواری می‌پردازند و عشق و ارادت خود را نسبت به امامان معصوم(ع) به ویژه سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و یاران باوفایشان نشان می‌دهند.

مردم و بزرگان منطقه میناب بر این عقیده‌اند که چون حضرت مهدی(عج) از دیگر امامان و معصومان از لحاظ سن و سال کوچک‌تر است، برای سلام کردن به آنان و پیامبر(ص) پیش‌قدم شود و به همین شیوه علم هر امامی را که از منظر آن‌ها سن کمتری دارد به استقبال علم دیگر امامان و پیامبر(ص) می‌برند و سلام می‌دهند و سپس عزاداری در مقابل حسینیه میانی، تا غروب آفتاب ادامه پیدا می‌کند.

علم صاحب الزمان (عج) و علم پیامبر(ص) تنها علم‌هایی هستند که از حسینیه خارج نمی‌شود و در سطح شهر گردش نمی‌کنند و تنها علم پیامبر(ص) روز پنجم محرم و عاشورا در محل حسینیه به دیدار علم صاحب الزمان(عج) حرکت داده می شود.
باور مردم این دیار بر این است که در آخرالزمان(عج)، حوادثی بدین گونه اتفاق خواهد افتاد و مردم از نقاط مختلف برای حمایت و یاری امام خود بسیج خواهند شد.

باور مردم این دیار بر این است که در آخرالزمان(عج)، حوادثی بدین گونه اتفاق خواهد افتاد و مردم از نقاط مختلف برای حمایت و یاری امام خود بسیج خواهند شد.روز عاشورا نیز چنین مراسمی برپا می‌شود و پس از مراسم ظهر عاشورا پوشش و رخت رنگی علم‌ها را درآورده و مشکی بر تَن می‌کنند و تا روز اربعین حسینی با همین پوشش در حسینیه نگهداری می‌شوند و بعد از آن غسل داده و تا سال بعد نگهداری می‌شوند.

یکی از جلوه‌هایی که در این روز برای بیشتر مردم حائز اهمیت بوده، حضور بیماران و افراد معلول و ناتوان جسمی و حرکتی است که برای گرفتن حاجت و شفا از سیدالشهدا (ع) در حالتی که حضور آن‌ها در این جمعیت سخت است‌، حاضر می‌شوند و علاوه بر شرکت در مراسم سینه ‌زنی، طلب حاجت می‌کنند. طبق اعتقادهای دیرینه مردم میناب، در این آیین حاجت‌های زیادی برآورده می‌شود.

مردم دیگر شهرهای هرمزگان و حتی استان‌های همجوار و مناطق حاشیه خلیج ‌فارس از جمله قطر، بحرین و امارات نیز برای شرکت در مراسم علم کشی و عزاداری سالار شهیدان در این روز به شهرستان میناب می‌آیند.

«عَلَم‌گردانی» در میناب، عاشورایی دیگر

سابقه دیرین دوعلمان در میناب

بزرگان و عزداران قدیم سابقه آیین سنتی و تاریخی علم پیغمبر(ص) و صاحب الزمان (عج) در میناب را به ۴۰۰ سال پیش تخمین زده‌اند؛ حتی شنیده‌ها حاکی از این است که در زمان رضاشاه نیز، رژیم آن زمان افرادی را که به عزاداری می‌پرداختند، دستگیر و در پاسگاهی که در نزدیکی همین محل قرار داشت، بازداشت می‌کرد و مردم برای اعتراض، علم‌ها را به سوی پاسگاه برده و در آن محل تحصن و خواستار رهایی عزاداران می‌شوند که این اتفاق در روز پنجم محرم رخ داده است.

«عَلَم‌گردانی» در میناب، عاشورایی دیگر

غسل علمان

برای برگزاری مراسم سنتی علم گردانی بتدا علم پیغمبر(ص) و علم صاحب الزمان(عج) توسط تعدادی از مومنان و افرادی که دارای حسن شهرت و اعتبار مذهبی هستند با آب رودخانه و عطر و گلاب و سلام و صلوات شست وشو داده و علم‌ها با پارچه های رنگین نذری به رنگ سرخ، سبز و زرد و یا خریداری شده توسط هیات به سبک خاصی آراسته می‌شوند.

بعد از آن پنجه (سرشده) در بالای علم قرار داده می‌شود و به ‌اصطلاح مینابی ‌ها علم بسته می ‌شود، در این هنگام مداحانی که از صدای زیبا و دلنشینی برخوردار هستند، چاوشی خوانی می‌کنند؛ قدمت پنجه علم پیغمر(ص) به یبش از ۱۰۰ سال می‌رسد که اهدایی از کربلا و تبرک شده به ضریح امام حسین(ع) است.

کار بستن علم‌ها تقریبا از ساعت هشت صبح تا ۱۲ ظهر طول می‌کشد و در این مدت خیل مشتاقان و مردمی که از اقصی نقاط هرمزگان و حتی دیگر جاهای کشور و مناطق حاشیه خلیج فارس به میناب آمده‌اند در ماتم قلعه حسینیه رسول الله (ص) اجتماع کرده و مشغول تسبیح، ذکر و یا مرثیه هستند.

چوب علم‌ها نیز از شاخه‌های درخت لور (انجیر معابد) که در میناب به وفور یافت می‌شود، تهیه شده و پس از پوشاندن علم با پارچه، آحاد مختلف مردم برای زیارت علم ‌ها و تبرک جستن به آن ها، وارد حسینیه حضرت رسول (ص) و صاحب الزمان (عج) میناب می ‌شوند.

در این روز علم گردان‌ها برای صبحانه و ناهار به خانه افرادی که نیت دارند، دعوت می‌شوند که پس از پایان سفره به خواندن دعایی کوتاه و طلب سلامتی برای اهل آن خانه می‌پردازند.

بیشتر حسینیه‌های میناب با آغاز ماه محرم و ایام سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، به نام یکی از امامان معصوم (ع) علم می‌بندند و آن را در کوچه‌ها و محله‌های شهر همراه با دسته‌های سینه زنی که اغلب از بزرگان و معتمدان هر محل تشکیل می‌شود، می‌گردانند و به این گردش علم «پرسه» گفته می‌شود.

دو علمان (علم حضرت رسول الله (ص) و علم صاحب الزمان (عج))، علم حضرت ابوالفضل (ع)، امام رضا(ع)، زین العابدین(ع) و امام حسن(ع) از علم‌های مشهور شهر میناب به شمار می‌روند.

در ظهر روز عاشورا نیز بعد از شهادت امام حسین(ع) علم‌ها زمین گذاشته و سیاه‌ پوش می‌شوند و این سیاه ‌پوش بودن تا پایان ماه صفر ادامه دارد.

شهرستان میناب با ۳۰۰ هزار نفر جمعیت در ۹۰ کیلومتری شرق بندرعباس مرکز استان هرمزگان واقع است و دومین شهر بزرگ استان محسوب می شود.


اخبار مرتبط

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha