به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، مقتل‌خوانی یکی از آیین‌های مذهبی است که در ایام محرم برای روایت آن چه که در کربلا و روز عاشورا گذشته است استفاده می‌شود و در واقع یکی از شیوه‌های عزاداری و روضه‌خوانی است.
مقتل‌خوانی حتی از روضه هم پیشینه طولانی‌تری دارد و می‌توان گفت به قدمت تاریخ واقعه عاشورا است. تفاوت آن با روضه در این است که مقتل مستقیما به سراغ واقعه عاشورا می‌رود و با جزییات دقیق بیان می‌گردد. در جامعه امروز که هیئت‌های مختلفی در ایام محرم وجود دارند تا عزاداران حسینی در آن شرکت کنند و در میان انبوه روضه‌ها و مداحی‌ها، این سنت دیرینه کمرنگ شده است. حال آن که می‌توان گفت تاثیرگذارترین و نزدیک‌ترین روایت‌ها، روایت از طریق مقتل‌های معتبر است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) قصد دارد در گفت وگو با کارشناسان این حوزه به بررسی اهمیت و جایگاه مقتل‌خوانی در تاریخ شیعه و همچنین روش‌های ترویج این مهم، بپردازد. در سومین گفت‌وگو از این پرونده به سراغ محمدرضا سنگری نویسنده و پژوهشگر رفته‌ایم.
وی در گفت وگو با ایرنا با بیان این که «مقتل» معانی متفاوتی دارد، گفت: یکی از معانی این کلمه قتلگاه است، یعنی جایی که شخصی کشته می‌شود. معنی دیگر آن متنِ نوشته شده در مورد شخص بزرگی است که کشته شده است. مقتل از قرن پنجم رواج داشته است و مشهورترین مقاتل هم مقتل‌هایی است که برای سیدالشهدا(ع)نوشته شده است.
مقتل‌های مدرن متناسب با فضای امروز جوانان است. از نمونه‌های آن می‌توان به کتاب «تشنه لبان» که مقتلی برای نوجوانان است اشاره کرد. کتاب‌هایی چون کتاب‌های سیدمهدی شجاعی نیز که متن‌های ادبی عاشورایی دارند نیز در دسته مقتل‌های مدرن قرار می‌گیرند
مقتل‌های مدرن متناسب با فضای امروز جوانان است. از نمونه‌های آن می‌توان به کتاب «تشنه لبان» که مقتلی برای نوجوانان است اشاره کرد. کتاب‌هایی چون کتاب‌های سیدمهدی شجاعی نیز که متن‌های ادبی عاشورایی دارند نیز در دسته مقتل‌های مدرن قرار می‌گیرنداین نویسنده با اشاره به سابقه طولانی مقتل‌خوانی در ایران بیان کرد: در گذشته مقتل سوگ سیاوش را هم برگزار می‌کردند. اوج‌گیری مقتل خوانی در ایران مربوط به دوره صفویه است که در آن دوره کتاب‌هایی برای گزارش شهادت امام حسین(ع) و یاران او نگاشته شده است. کتابی که از آن دوره برجسته شده است کتاب «روضه‌الشهدا» از حسین واعظ کاشفی است که درباره سرگذشت حسین‌بن‌علی(ع) و وقایع حزن‌انگیز کربلا که در ده باب تألیف شد. البته از دوره قاجار نیز بیش از صد مقتل داریم که درمورد امام حسین(ع) است.
نویسنده کتاب (آینه در کربلاست، ۱۴۰۰- انتشارات قدیانی) افزود: متاسفانه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مقتل‌خوانی کمرنگ شد تا این که چندسالی است دوباره مقتل‌خوانی باب شده است و در محافل و مجالس عزاداری امام حسین(ع) مقتل می‌خوانند. همچنین در صداوسیما و برنامه‌های تلویزیونی نیز خواندن مقتل دوباره باب شده است. یکی از مقتل‌های معروفی که مورد استفاده قرار می‌گیرد مقتل «لهوف» است که مقتل زیبا، روان و خواندنی است.
وی با اشاره به اینکه مقتل‌های جدیدی هم نگارش شده است که از آن‌ها به عنوان مقتل مدرن یاد می‌کنیم، گفت: مقتل‌های مدرن متناسب با فضای امروز جوانان است. از نمونه‌های آن می‌توان به کتاب «تشنه لبان» که مقتلی برای نوجوانان است اشاره کرد. کتاب‌هایی چون کتاب‌های سیدمهدی شجاعی نیز که متن‌های ادبی عاشورایی دارند نیز در دسته مقتل‌های مدرن قرار می‌گیرند.
این پژوهشگر بر اهمیت گسترش این آیین تاکید کرد و گفت: برای گسترش این آیین سنتی و قدیمی بهترین کار این است که مقتل‌های معتبر را در هیئت‌ها معرفی کنیم و یا حتی این کتاب‌ها توسط سازمانی چون سازمان تبلیغات اسلامی در اختیار هیئت ها قرار بگیرد. البته یکی از روش‌های ترویج این فرهنگ که امروزه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، فضای مجازی است. دیده می‌شود که معمولا در صفحات اجتماعی برش‌هایی از مقاتل را کاربران منتشر می‌کنند. اخیرا کتاب‌های مقتل را تبدیل به کتاب گویا نیز می‌کنند و مثلا در راهپیمایی اربعین در اختیار زائرین قرار می‌دهند که این روش نیز تاثیرگذار است.
نظر شما