مهاجران، آفت کشاورزی لرستان

به گزارش ایرنا؛ ورود کشاورزان غیربومی یا مهاجر به لرستان، طی دهه ۹۰ قوت گرفت و هزاران هکتار اراضی بسیار مرغوب این استان به آنها اجاره داده می شد تا بی مهابا با کشت محصولات آبدوست و آلودگی خاک به انواع سموم، یکه تاز بهره برداری پرسود از این زمین ها باشند.

میدان داری کشاورزان مهاجر در زمین های لرستان با گذشت بیش از یک دهه همچنان تداوم دارد و هرچند به گفته مسوولان، آمار دقیقی از آنها در دست نیست اما در مناطقی که آب و خاک حاصلخیزتری دارد، ردپای این افراد پس از برداشت محصول و عایدی بسیار، در آلودگی خاک به انواع سموم از جمله نیترات، بی رمقی آب های زیرزمینی، حفر چاه های غیرمجاز و یا برداشت بیش از حد از چاه مشاهده می شود.

علاوه بر اینکه افرادی از استان های همجوار لرستان در سال های گذشته زمین های کشاورزی را اجاره می کرده و تا حد نابودی منابع استان، کشت و بهره برداری داشته اند حالا در اقدامی جدیدتر، کارگران غیربومی هم برای کار در اراضی لرستان استخدام می شوند تا اندک فرصت های شغلی باقی مانده در زمین روستاییان و کشاورزان هم نصیب اتباع غیر مجاز و یا نزدیکان افرادی شود که زمین را اجاره کرده اند.

در مواقعی این افراد به دلیل اینکه نیروی کار ارزان و یا از نزدیکان صاحب کار هستند بیشتر از کارگران لرستانی به چشم اجاره کننده ها می آیند و اینجاست که باید گفت سرمایه های طبیعی و فرصت های شغلی در لرستانی که همواره در صدر بیکارترین ها بوده است یکی پس از دیگری به باد می رود.

بررسی ابعاد این فرآیند از مهاجرت روستاییان به شهرها و حتی حاشیه شهرهای بزرگتر کشور، نبود قانون بازدارنده، اختیارات و حد وظایف دستگاه های مرتبط در این مجال نمی گنجد اما همین بس که یکی از اصلی ترین دلایلی که لرستان به بهشت کشاورزان مهاجر تبدیل شده، ضعف فرهنگ کار در استان است.

چگونه می شود زمین برای یک مالک در استان درآمد نداشته باشد اما برای کشاورزان مهاجر به منبعی از ثروت تبدیل شود؟ هرچند غیربومی ها بی مهابا در استفاده از سموم و منابع آبی دست و دل بازی می کنند تا محصول بیشتری را روانه بازار نمایند اما بی شک کشاورزان استان هم می توانند با کار در اراضی مرغوب، به دور از آلودگی و هدررفت منابع و با کمک بخش ترویج کشاورزی، همین محصول را برداشت نمایند.

در حالیکه کشت هایی مانند سیب زمینی، کاهو، چغندر و هندوانه با استفاده بی رویه از منابع آبی لرستان توسط غیربومی ها کشت می شود و کارگران زمین های اجاره های هم از همان استان ها یا تبعه خارجی غیرمجاز هستند، جوانان این منطقه غرق در سراب اشتغال و زندگی در شهرهای بزرگ، راهی دیار غربت و حاشیه نشین شهرهای غریب می شوند.

بنابر اعلام مرکز آمار ایران لرستان مهاجر فرست ترین استان کشور است و به گفته معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری لرستان ۴۰۰ هزار نفر از این استان مهاجرت کرده اند و این یعنی خالی شدن این دیار از سرمایه های اجتماعی و انسانی، که قطعا بخشی از این تعداد مربوط به کشاورزان و کشاورز زاده هایی است که زمین را دو دستی در اختیار مهاجران قرار داده و خود راهی جای دیگری شده اند.

داشتن نیروی انسانی جوان و توانمند در کنار منابع آبی و زمین های حاصلخیز یکی دیگر از داشته های لرستان است که به گفته مسوولان، کشاورزی معیشتی و خرده مالکی و البته عدم استقبال نیروی جوان کار از کشاورزی سنتی، تاحدودی این ظرفیت ها را بدون استفاده کرده است.

سهم شاغلان بخش کشاورزی کشور ۱۵ درصد اما ۲۳ درصد شاغلان استان در بخش کشاورزی و این بدان معناست که فرصت های این بخش کم نیست اما مهاجرت مردم استان و اجاره زمین به غیر بومی ها، تا حدودی این فرصت را از دست جوانان لرستانی ربوده است.

حضور کشاورزان غیربومی در لرستان آنقدر عادی شده که با وجود بحران آب و فرسایش سه برابری خاک در استان نسبت به کشور، سال گذشته حمیدرضا حاجی بابایی نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی از فرهاد زیویار استاندار وقت لرستان خواست کشاورزان این استان محصولات آب‌بر را در کوهدشت کشت کنند.

قانونی برای برخورد با غیربومی ها نیست

به گفته معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب‌ منطقه‌ای لرستان سیب‌زمینی با وجود اینکه کشت ممنوعه اعلام شده است اما توسط اغلب کشاورزان غیر بومی در این استان انجام می‌شود در حالیکه مهاجران سال‌های پیش در نقاط محدودی از لرستان کشاورزی می‌کردند اما اکنون در همه نقاط استان مشغول کشت محصولات آب‌بر هستند.

به گفته احمد گودرزی قانونی برای برخورد با کشاورزان غیربومی وجود ندارد و شورای حفاظت منابع آب تنها می تواند با مالکان چاه‌های آب فاقد کنتور هوشمند و یا دارای اضافه برداشت، برخورد ‌کند.

نهاده و کود به مهاجران نمی دهیم

رییس سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز در این خصوص به ایرنا می گوید: وجود کشاورزان غیربومی در استان امری غیرقابل انکار و ناراحت کننده است اما آمار دقیقی از تعداد آنها و زمین های اجاره ای در دست نیست.

سیدعماد شاهرخی با انتقاد از ضعف فرهنگ کار کشاورزی در استان افزود: چطور کار و فعالیت در زمین های لرستان برای کشاورز غیربومی بدون خانه و سرپناه به صرفه است اما برای ما که در خانه خودمان هستیم، نه؟

وی با تاکید بر تقویت فرهنگ کار کشاورزی ادامه داد: زمین، خاک و آبی که در اختیار مهاجران قرار داده می شود همان زمینی است که کشاورزان بومی رغبتی برای کشت در آن ندارند چراکه کار کشاورزی به زحمت، تلاش و انرژی زیادی نیاز دارد و برخی افراد ترجیح می دهند با فرار از این مراحل، زمین را اجاره دهند اما دولت هم نمی تواند در مورد ملک شخصی کسی تصمیم بگیرد و مانع اجاره آن شود.

رییس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با بیان اینکه کشاورزان مهاجر با تاراج منابع آب و استفاده بیش از حد سم و کود ازت برای افزایش تولید، خسارت جبران ناپذیری به منابع استان وارد می کنند افزود: سهمیه نهاده و کود کشاورزان مهاجر قطع می شود و جهاد کشاورزی مسوولیتی در قبال حوادث احتمالی پیش روی کاشت و برداشت ندارد.

شاهرخی در خصوص راه حل اجاره زمین ها به شرکت های واسط یا تشکل های کشاورزی استان به منظور جلوگیری از هدررفت منابع آب و خاک توسط مهاجران گفت: دولت در این امور دخالت ندارد اما تعاون روستایی شرکت هایی دارد که آمادگی اجاره اراضی را دارند و زمین را با دانش فنی کشت می کنند.

اخیرا نیز مدیرکل امنیتی و انتظامی استانداری لرستان گفته است بیشترین اشتغال اتباع بیگانه غیرمجاز در فعالیت های مربوط به کشاورزی و دامپروری استان مشغول هستند.

به گفته عباس علیشاهیان باتوجه به شرایط و وضعیت استان، بیشتر مشاغل در حوزه کشاورزی و دامپروی بوده که به نوعی سخت است و کارفرمایان تمایل دارند در این فعالیت ها از اتباع بیگانه استفاده کنند که این اقدام جرم است.

مدیرکل امنیتی انتظامی استانداری لرستان به حضور کشاورزان غیر بومی در لرستان اشاره کرد و ادامه داد: کشاورزان استان های همجوار با کرایه زمین های استان از اتباع بیگانه غیرمجاز برای کار در مزارع خود استفاده می کنند که در صورت شناسایی، مالکان زمین و کارفرمایان جریمه خواهند شد.

استخدام اتباع غیرمجاز توسط کشاورزان مهاجر/ ۱۰۰ تبعه در یک مزرعه

هرچند بر اساس اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آمارها بیانگر این است که نیروی کار خارجی شاغل در کشور بیشتر در قالب رسته مشاغل مرتبط با حوزه ساختمان فعالیت می‌کنند و در واقع جمعیت بزرگی از این افراد در پروژه‌های ساختمانی اشتغال دارند اما در لرستان فرصت های دیگری اشغال شده است.

آنطور که رییس اداره توسعه کارآفرینی تعاون، کار و رفاه اجتماعی لرستان به ایرنا می گوید بیشترین اتباع غیرمجاز در زیربخش های کشاورزی استان بکار گرفته می شوند به نحوی که امسال۱۰۰ تبعه را که یک کارفرمای غیربومی از استان های همجوار به لرستان آورده و در زمین کشاورزی مشغول کرده بود، شناسایی شدند.

علی اسکندری افزود: نظارت جهاد کشاورزی بر واحدهای زیرمجموعه از جمله مزارع، گلخانه ها، دامپروری و مرغداری ها برای جلوگیری از بکارگیری اتباع غیرمجاز در استان ضروری است چراکه علاوه بر تبعات اجتماعی، فرصت های شغلی موجود در این واحدها نیز به صورت غیرقانونی اشغال می شود.