اَبر چالش مازندران، میراثی شوم برای دولت چهاردهم

به گزارش خبرنگار ایرنا، مشکل پسماند مازندران در یک سال اخیر با تعطیلی سایت زباله انجیلسی بابل و همنشینی سد هراز و سایت زباله عمارت آمل و از طرف دیگر نیمه تمام ماندن کارخانه زباله سوز ساری سبب شد به مرحله ای از بحران برسد تا دولت چهاردهم برای گره گشایی از این مشکل چند ساله در نخستین جلسه کارگروه ملی پسماند به موضوع پسماند مازندران ورود کند و برای این نابسامانی ها ریل گذاری مناسب انجام دهد.

در شرایط کنونی مشکل پسماند در بسیاری از شهرهای مازندران به بحران تبدیل شده و برخی از شهرهای مرکزی استان به ناچار زباله های شهر خود را با هزینه های سنگین به استان های همجوار منتقل می کنند.

جانمایی های نامناسب در چند سال گذشته سبب شد که جنگل‌های هیرکانی بیشترین آسیب را از این نابسامانی ها ببینند و بدون فراهم سازی زیرساخت های لازم این جنگل‌ها به محلی برای دپوی زباله ها تبدیل شد.

در یک ماه اخیر با توجه به این که برخی از استان‌های همجوار مانع ورود زباله های مازندان شدند این چالش به بالاترین مرحله خود رسید و این امر زمینه برای رجز خوانی ها در شبکه های اجتماعی شد.

مدیران برخی از شهرهای مازندران در ۱۰ روز اخیر با ارسال پیام های مختلف در شبکه های اجتماعی بر این امر تاکید می کنند که اجازه نخواهند داد زباله شهر همجوار وارد شهرستان آنها شود و این خط و نشان‌ها هم به موضوع تازه در پسماند مازندران تبدیل شد.

برای مدیریت پسماند برخی از شهرهای بحرانی همانند آمل و بابل نیازمند یک مکان جدید برای فعال سازی زیرساخت ها هستند اما با توجه به بد قولی های گذشته مردم اعتمادی نخواهند داشت و اجازه نمی دهند که محدوده زندگی آنها میزبانی برای مدیریت پسماند باشد.

در اواسط دهه ۷۰ خورشیدی قرار بود سایت زباله انجیلسی بابل فقط یک سال میزبان زباله بابل باشد اما این امر ۲۵ سال به درازا کشیده شد و درنهایت بعد از آسیب های فراوان به محیط زیست اهالی منطقه با نبردی چند ساله در دستگاه قضایی موفق به پلمب سایت زباله انجیلسی شدند اما این مقاومت ها همچنان ادامه دارد و با مکاتبه های مختلف از سوی مسوولان خواهان بازگشایی دوباره سایت انجیلسی بابل هستند که این مقاومت ها زمینه ای بیشتری از بی اعتمادی را برای مردم به همراه داشت.

این بدقولی ها سبب شد که مردم اجازه نمی دهند که سایت جدید مدیریت زباله در اطراف منطقه آنها برپا شود چون نمی خواهندتجربه تلخ انجیلسی، سایت زبالهد عمارت و مناطق دیگر برای آنها تکرار شود.

چالش پسماند مازندران به مرحله ای از بحران رسیده که رئیس سازمان محیط زیست در پایان هفته گذشته با سفری ۲ روزه به این خطه از شمال از نزدیک مشکلات پسماند این خطه از شمال را واکاوی کرد.

شینا انصاری در این سفر مشکل پسماند مازندران را چالشی برشمرد که در یک پروسه چند ساله ایجاد شد و نباید انتظار داشت که این ابر چالش در مدت کوتاه برطرف شود.

رئیس سازمان محیط زیست در این سفر اعلام کرد با توجه به وضعیت نامناسب مدیریت پسماند در مازندران و دپوی زباله‌ها در عرصه‌های طبیعی این استان در نخستین جلسه کارگروه ملی پسماند در دولت چهاردهم موضوع حل پسماند مازندران را به صورت ویژه در دستور کار قرار می‌دهیم.

در شرایط فعلی دوستداران محیط زیست چشم انتظار تشکیل کارگروه ملی پسماند که با حضور رئیس جمهور برگزار می شود T هستند تا این گره کور چندین ساله در مسیر گره گشایی اساسی و زیرساختی قرار گیرد.

بر اساس آمار موجود روزانه به طور متوسط در شرایط عادی افزون بر چهار هزار تن زباله در مازندران تولید می شود که در فصول ورود مسافران و گردشگران، این میزان تولید به ۲ تا سه برابر افزایش می یابد.

در زمان حاضر به خاطر نبود کارخانه های مدرن زباله سوز و زیرساخت های نوین مربوط، زباله های تولیدی مناطق روستایی و شهری بدون تفکیک و جداسازی در محیط زیست مازندران به‌ویژه در مناطق جنگلی و حوضه های آبریز استان دفع می شود.

به گفته کارشناسان از این زباله ها گازهای مختلف تخریب کننده محیط زیست متصاعد و شیرابه سمی تولید می شود که این مساله از عوامل خسارت باری است که می تواند شمال کشور را از جنگل تهی کند.

نکته مهم دیگر این که در مازندران به دلیل حاصلخیزی زمین برای کشاورزی و نیز بالابودن سطح آب زیر زمینی وجود دارد، زمین کافی برای دفن زباله موجود نیست که با این توصیف نیز مراکز دفن زباله های شهری استان در مناطق جنگلی، زراعی و حاشیه رودخانه ها قرار داشته که ظرفیت آن ها برای دفن زباله اشباع شده است.

ضرورت اجرای طرح تجمیعی

کارشناس محیط زیست در گفت گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: مشکل پسماند مازندران تحت هیچ شرایطی به صورت جزیره ای و شهرستانی حل نخواهد شد و باید به صورت تجمیعی برای این مشکل چاره اندیشی کرد.

علی صفایی گفت: برای مکان یابی جدید چند شهرستان به توافق برسند و یک مکان را برای مدیریت پسماند در نظر بگیرند در غیر این صورت امیدی برای حل مشکل پسماند نیست.

وی با بیان این که اگر هر شهرستانی بخواهد برای خود به صورت جداگانه زیرساخت های لازم برای مدیریت پسماند را نصب کند نیازمند اعتبارهای نجومی است، اظهارکرد: با توجه به شرایط جغرافیایی و طبیعی این خطه از شمال بدون تردید مکان مناسبی برای مدیریت پسماند برای همه شهرهای مازندران وجود ندارد.

صفایی ادامه داد: اگر چند شهر مازندران با سرمایه گذاری مشترک پیشرفته ترین زیرساخت های مدیریت برای پسماند مازندران را تهیه کنند چالش پیش رو به مراتب راحت تر برای همیشه حل خواهد شد.

وی با اشاره به این که در چند سال گذشته برای حل مشکل زباله مازندران اعتبارهای تخصیص یافت، ادامه داد: توزیع این اعتبارهای برای همه شهرستانها نه تنها مشکلی را حل نکرد بلکه این چالش به بالاترین حد خود رسید.

صفایی گفت: اگر شهرستانهای مازندران به صورت تجمیعی چند طرح زیرساختی را در نظر می گرفتند با استفاده از منابع داخلی و اعتبارهای ملی آنها این زیرساخته تا کنون افتتاح می شود.

این کارشناس محیط زیست با اشاره به این مطلب که تفکیک زباله از مبداء باید در این استان به صورت فوری اجرایی شود، اظهار کرد: کاهش حجم زباله های تولیدی برای این خطه از شمال ابتدایی ترین اقدام برای مدیریت پسماند است.

زباله های تولید شده مازندران در ۲۷ نقطه از مناطق جنگلی، ساحلی و حاشیه رودخانه ها دفن می شود و این وضعیت عامل تهدید کننده بهداشت عمومی، سلامت مردم و خسارت های جبران ناپذیری به محیط زیست وارد می کند به گونه ای که این وضعیت نگرانی خیلی از حامیان محیط زیست این خطه شمالی را برانگیخته است.

حدود ۷۵ درصد زباله های تولیدی در شمال کشور بویژه خطه مازندران تر و بقیه خشک است و در این میان حدود ۱۷ تا ۲۰ درصد آن غیرارزشمند و یا به عبارتی پسماند است و تنها نقش کلیدی نیروگاه زباله سوز امحای این زباله های آسیب‌رسان است.

هم اکنون روزانه به طور میانگین چهار هزار تن و در فصول گردشگری ۲ برابر این مقدار زباله در مازندران تولید می شود به طوری که سرانه تولید زباله استاندارد مقدار ۳۵۰ گرم است و این میزان در مازندران حدود ۸۰۰ گرم است.