استفاده از ظرفیت‌های محلی، راهبرد توسعه روستاهای بروجرد

به گزارش ایرنا، روستاها کانون تولید محسوب می شوند که متناسب با نیازها و توانمندی اقتصادی می توان، به ایجاد سایر صنایع و خدمات مرتبط با اقتصاد روستا برای استفاده حداکثری از ظرفیت تولید و اشتغالزایی در آنها پرداخته شود، روستا همواره نمادی از پویایی و کارآفرینی است که می‌توان با احیای ظرفیت‌های بومی و محلی برای رونق اشتغال و تولید در این مناطق گام برداشت در ادامه همین نگاه، حمایت و توجه دولت به روستاها، تلاشی برای بازگشت و تقویت جنبه تولیدکنندگی روستاییان و به عبارتی راهبردی برای توسعه روستا است.

آنچه که امروز در بحث توسعه روستایی مورد تاکید قرار دارد، این است که در روستاها با وجود اینکه زیرساخت ها و فعالیت های عمرانی مانند مسکن، جاده و راه، برق و مخابرات فراهم شده اما همچنان روستاها به آن قابلیت تولیدی خود که پیش تر از آن دارا بودن نرسیده اند و همین ضرورت حمایت از ایجاد طرح های اقتصادی زودبازده با ظرفیت هایی مثل کشاورزی، گردشگری و سایر منابع طبیعی را بیشتر می کند، رویکردی که در برنامه ریزی برای اجرای آن در ۲۰۶ روستا در سه بخش مرکزی، شیروان و اشترینان مورد توجه قرار گرفته است.

ایجاد ۴۰۰ طرح اقتصادی زودبازده در روستاهای بروجرد

فرماندار بروجرد در این باره با تاکید بر ضرورت توسعه روستایی با بهره گیری از ظرفیت های کشاورزی، گردشگری و تولید، گفت: توسعه روستایی با بهره گیری از منابع طبیعی و کشاورزی و گردشگری راهبردی برای بهبود اقتصادی و اجتماعی جامعه روستایی است.

قدرت اله ولدی افزود: باید موضوع توسعه و عمران روستا به صورت مجموعه مشتمل بر اقدامات بنیادی اصلاح اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مورد توجه باشد تا همه استعدادهای بالقوه موجود در روستا عملی شود.

وی بر لزوم توجه ویژه به بیش از ۲۰۰ روستای شهرستان تاکید کرد و ادامه داد: باید با همکاری دستگاه‌های اجرایی استان و شهرستان، زمینه ایجاد بیش از ۴۰۰ طرح اقتصادی کوچک و زودبازده در روستاهای شهرستان فراهم شود.

فرماندار بروجرد بیان کرد: این اقدامات ضمن ایجاد اشتغال پایدار، از مهاجرت روستاییان به شهرها و ایجاد حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ جلوگیری خواهد کرد.

ولدی با اشاره به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بروجرد در زمینه‌های مختلف اضافه کرد: شناسایی و بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها می‌تواند به شکوفایی اقتصادی و اجتماعی شهرستان کمک کند، اهتمام همه مدیران به اجرای برنامه‌های مدون و هماهنگ با مجموعه فرمانداری ضروری است تا رشد و توسعه شهرستان با سرعت بیشتری محقق شود.

وی افزود: توسعه روستایی را می‌توان عاملی در بهبود شرایط زندگی افراد متعلق به قشر کم‌درآمد ساکن روستا و خودکفاسازی آنان در روند توسعه کلان کشور دانست.

اجرای ۱۷۵ طرح اشتغالزایی بنیاد برکت در بروجرد

مدیر طرح‌های اشتغالزایی بنیاد برکت لرستان گفت: اجرای ۱۷۵ طرح اشتغالزایی براساس مصوبه کمیته اشتغال بنیاد برکت برای بروجرد در سال جاری در نظر گرفته شد، که ۱۳۵ طرح آن تا کنون اجرا شده است.

اصغر محمدیان اظهار کرد: حدود ۷۰ درصد تعهد اجرای طرح های اشتغالزایی روستایی بروجرد انجام شده و مابقی نیز تا یک ماه آینده انجام خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه در مجموع این ۱۷۵ طرح در راستای تحقق امنیت غذایی و مدیریت منابع آب کشاورزی لرستان طراحی شده است، بیان کرد: اولویت ما تامین امنیت غذایی تحت عنوان زنجیره سبز غذایی و مدیریت منابع آبی و حرکت بر این مبنا تحت عنوان زنجیره آبی است.

مدیر طرح های اشتغالزایی بنیاد برکت لرستان افزود: تا کنون حدود ۱۵۰ میلیارد ریال در راستای اجرای طرح های اشتغالزایی پرداخت شده و پیش بینی می شود تا پایان سال نیز ۳۰۰ میلیارد ریال دیگر پرداخت شود.

محمدیان با تاکید بر اینکه اجرای طرح های اشتغالزایی بنیاد برکت بر مبنای زنجیره سبز و آبی شکل گرفته تا امنیت غذایی را در کشور تامین کند، اضافه کرد: بحث امنیت غذایی برای کشور یکی از موضوعات حیاتی است و به همین دلیل بنیاد برکت در بحث امنیت غذایی که به معیشت مردم مرتبط است، ورود پیدا کرد.

وی یادآور شد: در راستای تامین امنیت غذایی و مدیریت آب کشاورزی در بنیاد برکت ۲ زنجیره سبز حوزه کشاورزی و آبی تعریف شده و در این راستا برنامه‌ها و طرح های مختلف طراحی می شود.

راه و توسعه روستایی

راه یکی از شاخص‌های توسعه در روستاها به شمار می‌رود که ارتباط روستا با شهر و ارتباط روستا با فضای خارج از مناطق روستایی را تسهیل می‌کند، مجموع راه‌های روستایی شهرستان بروجرد ۶۵۰ کیلومتر است که بیش از ۶۲۰ کیلومتر دارای روکش آسفالت شد.

رییس راهداری و حمل و نقل جاده‌ای بروجرد گفت: امسال روکش آسفالت راه‌های اصلی، فرعی و روستایی به طول٣٣ کیلومتر در این شهرستان انجام شده است.

فرهاد گودرزی با اشاره به اقدامات انجام شده در سال جاری اظهار کرد: روستاهای تنگ لره، والاشان و شمس آباد به طول ۳.۲ کیلومتر و آسفالت راه های روستایی رضا آباد، کولیدر، کوشکی و دره نقدی به طول ۲.۲ کیلومتر، لکه‌گیری و چاله‌گیری با آسفالت سرد و گرم ٨٠٠ تن، بهسازی راه‌های روستایی کپر جودکی، کوشکی، کیدان، بازگیر، چم صیدی، کوشک، پلکان، لتستان، دره زاغه و دره احمد به طول ۱۱.۵ کیلومتر و با حجم عملیات خاکی چهار هزار مترمکعب انجام شده است.

وی بیان کرد: رفع آب شستگی محورهای اصلی و روستایی به طول هشت کیلومتر، ترانشه برداری ۳۰هزار مترمکعب، تعریض شانه راه ٢٨ کیلومتر، اصلاح و پاکسازی قنوها ٧٠ کیلومتر، تنظیف و علف کنی سطح شانه راه‌های اصلی، فرعی و روستایی به طول ٢۵٠ کیلومتر، ریزش برداری (محورهای اصلی و فرعی) ٨٠٠ مترمکعب، لایروبی دهانه پل‌ها ٢۵ دستگاه و اصلاح شیب شیروانی محورهای مواصلاتی به طول ١٠٠ کیلومتر انجام شده است.

رییس راهداری و حمل و نقل جاده‌ای بروجرد اضافه کرد: صدور ٨٠ اخطاریه و ابلاغ به متجاوزان و قلع و قمع ٣۶ مستحدثات غیر مجاز در شریان‌های اصلی و روستایی در سال جاری انجام شده است.

گردشگری و درآمد زایی و اشتغال در روستاها

گردشگری روستایی و عشایری نوعی بهره گرفتن از زمینه‌های فرهنگی است که می‌تواند باعث رونق سفره‌های ساکنان محلی شود، ظرفیتی که در شهرستان بروجرد وجود دارد و توسعه آن رونق اقتصادی را به ارمغان می‌آورد، با توسعه گردشگری روستایی و عشایری زمینه‌ای برای فروش تولیدات مردم محلی فراهم می‌شود و همین سرآغازی برای رونق گرفتن اقتصاد آنها خواهد شد.

درآمد و رفاه باعث پیشگیری از مهاجرت از روستاها می شود و همین رفاه و اشتغال در حالت تکامل یافته تر می تواند با ایجاد آبادانی در روستاها منجر به مهاجرت معکوس شود هدفی که چندان دور از دسترس نیست.

به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد، صنعت گردشگری روستایی با همکاری بخش خصوصی می تواند مولفه ای تاثیر گذار در ایجاد اشتغال و درامدزایی در این مناطق باشد.

رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد بیان کرد: پنج روستا با ظرفیت سرمایه گذاری بخش خصوصی برای معرفی به عنوان روستاهای هدف گردشگری وجود دارد.

مهدی گودرزی اظهار کرد: چهار روستای هدف گردشگری بروجرد شامل منطقه گردشگری آق‌بلاغ، کوشکی، ونایی و دهکرد است که علاوه بر این در شهرستان بروجرد قابلیت اضافه کردن پنج منطقه نمونه گردشگری دیگر وجود دارد، روستاهایی که می توانند به منطقه هدف گردشگری تبدیل شود شامل روستاهای چنارستان، کپر جودکی، آبسرده، قلعه حاتم و روستای توده زن بروجرد است.

وی با بیان اینکه گردشگری روستایی به شرط ایجاد زیر ساخت های آن در توسعه اقتصاد محلی بسیار موثر است، بیان کرد: گردشگری را صنعت سبز می نامند که توسعه آن در گرو معرفی و شناخت روستاهای با هدف گردشگری و فراهم کردن زیرساخت های لازم است.

رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد اضافه کرد: روستای کپر جودکی در این شهرستان به روستای لک لک ها معروف است و سراب کرتول به عنوان روستای هدف گردشگری از ظرفیت های مناسبی برخوردار است و قابلیت سرمایه گذاری در حوزه گردشگری روستایی را دارد که در کنار زیرساخت های گردشگری که در این مناطق باید تاسیسات هم ایجاد کرد، تا شرایط اسکان و اقامت گردشگر در این مناطق فراهم شود.

گودرزی ادامه داد: زیرساخت های گردشگری بنا بر شرایط طبیعی و وجود آثار تاریخی شاخص به عنوان منطقه هدف گردشگری مشخص می شود اما خدمات گردشگری از طریق سرمایه گذار متقاضی با در نظر گرفتن منطقه گردشگری مورد نظر انجام می شود و به عنوان یک منبع درآمد و توسعه گردشگری از نظر اقتصادی باعث پویایی و رشد در آن مناطق شود.

رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد یادآور شد: بروجرد از گذشته در یک دشت حاصلخیز واقع شده که پیرامون آن روستاهای پرتعدادی به وجود امده با توجه به اینکه از آب کافی بهره مند شده و شرایط اسکان را داشته امروزه نیز از زیرساخت های مطلوبی از نظر گردشگری طبیعی برخوردار است.

گودرزی گفت: ونایی از مناطق گردشگری طبیعی شهرستان بروجرد به شمار می‌رود که در تنگه‌ای بین ۲ کوه بلند "برآفتاب" و "گرین" در ۱۲ کیلومتری شمال غربی شهرستان بروجرد، قرار گرفته این منطقه آب‌وهوایی کوهستانی دارد که زمستان‌های آن سرد و پر برف و تابستان‌هایش خنک و معتدل است.

وی افزود: ونایی به عنوان روستایی بزرگ در غرب بروجرد، چند سال پیش به شهر تبدیل شده و سالانه میزبان گردشگران بسیاری، به‌ویژه دوستداران کوه‌پیمایی و کوهنوردی است.

رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد اظهار کرد: اهمیت ونایی در حوزه گردشگری بروجرد در این است که هم منطقه نمونه گردشگری و هم روستای هدف گردشگری انتخاب شده و از این منظر یک منطقه خوش آب و هوا و پرظرفیت برای جذب گردشگر است، خاک حاصلخیز، آب شیرین و هوای خنک این منطقه را عامل اصلی تولید خیار شور بی نظیر در این منطقه است.

تحلیل جامعه شناختی ساختار جمعیتی روستاها

هر چند در سال‌های اخیر در ایجاد امکانات زیرساختی، ارتباطی و خدماتی به روستاها موفقیت هایی حاصل شده ولی در ایجاد احساس رضایت از بودن در روستا و تصویر فرهنگی از روستا و دادن منزلت اجتماعی به روستاییان هنوز هم می توان اقدامات بیشتری را انجام داد.

یک جامعه شناس و استاد دانشگاه لرستان می گوید: در کل جهان به این صورت است که ۷۰ درصد جمعیت کشورها در شهرها و ۳۰ درصد در روستاها ساکن هستند.

فردین کریمی افزود: اما آنچه که در ایران اتفاق می افتد این است که بنا بر آمار سال ۱۳۴۵ میزان جمعیت روستایی و شهری در کل کشور به این صورت بوده که ۳۰ درصد شهری و ۷۰ درصد روستایی بودند در حالی که این ترکیب جمعیت و نسبت جمعیتی روستایی و شهری در سرشماری سال ۱۳۹۵ تغییر یافت و ۷۰ درصد جمعیت شهری و ۳۰ درصد جمعیت روستایی ثبت شده این اتفاق و تغییر در میزان جمعیت روستایی و شهری در لرستان و در بروجرد نیز اتفاق افتاده به این صورت که بین ۶۵ تا ۷۰ درصد جمعیت شهری و مابقی روستایی هستند و امار در مقایسه با سال ۱۳۴۵ کاملا برعکس شده است.

وی گفت: از دهه های گذشته تا کنون از سایر جنبه توسعه اعم از فرهنگی و اجتماعی روستاها فراموش شد، تمام فعالیت هایی که با هدف توسعه روستایی در روستاها انجام می شود در نهایت باید به ماندگاری جمعیت در این مناطق منتج شود در غیر این صورت فعالیت ها موفق نبوده اند.

این استاد دانشگاه لرستان با بیان اینکه امر توسعه بدون توجه به مختصات انسان امکان پذیر نیست، اضافه کرد: با وجود آنکه توسعه اقتصادی بسیار مهم است اما مباحث فرهنگی و اجتماعی و تعریفی که انسان از خودش دارد هم باید مورد توجه قرار گیرد.

وی ادامه داد: روستاها باید به سمت فناوری پیش بروند و در شرایطی که کشاورزی معیشتی است هم نمی توان انتظار توسعه را داشت بلکه تنها دولت است که فراتر از بخش خصوصی و با از خودگذشتگی باید خود را درگیر توسعه روستایی کند.

وی یادآور شد: منابع دولتی کمک کننده است و در کنار آن نگاه به توسعه نیز باید اصلاح شود، تا زمانی که به وضع موجود و صرفا در استانی همچون لرستان بر کشاورزی تاکید شود نتیجه همین است و توسعه ای رخ نخواهد داد زیرا باید به ظرفیت ها و قابلیت های دیگر نیز در توسعه توجه کرد.