میزگرد ایرنا/ اقامت زائران رضوی؛ نیازمند بازنگری برای میزبانی شایسته

به گزارش ایرنا، مشهد الرضا (ع)، پایتخت معنوی ایران اسلامی، به دلیل وجود بارگاه منور رضوی، سالانه مقصد میلیون ها تن از زائران و مسافرانی است که برای زیارت و گردگیری از جان و  دلشان، رو به این شهر می نهند و این شرایط، بررسی عمیق چالش‌ها و فرصت‌های واحدهای اقامتی این کلانشهر مذهبی را، برای رفع مشکلات و ارتقای کیفیت خدمت رسانی به خیل مشتاقان سفر به این دیار ضروری کرده است.

میزبانی از زائران، به سالهای بسیار دور و سابقه سفر، به فعالیت کاروانسراهای تاریخی بازمی‌گردد که این مهم و رونق آن در شهرهایی مانند مشهد، به عنوان محل شهادت و مدفن حضرت رضا(ع) بسیار عمیقتر و همراه با باورهای دینی و مملو از ارادت به امام هشتم شیعیان است.

با حضور و فعالیت گسترده و رو به افزایش واحدهای اقامتی مانند هتل، مهمانپذیر، هتل آپارتمان و امثال آن، شاهد نوعی تنش و رقابت میان واحدهای اقامتی غیررسمی از جمله زائرسراهای دولتی، خانه های شخصی و غیره هستیم و این در حالی است که ظرفیت بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفری واحدهای اقامتی رسمی در ایام اوج ورود زائر و مسافر همچون تابستان، تعطیلات نوروزی، دهه پایانی ماه صفر و غیره، تکافوی نیازها را نمی کند و همراهی و فعالیت سایر واحدهای اقامتی و ظرفیتهای اسکان، ضرورتی انکارناپذیر است.

قرار گرفتن در زیر پرچم قانون و ساماندهی بخش اقامت، امری الزامی است و هدف عالی همه بخشهای خدمت‌رسان به زائر و مسافر، باید ارائه خدمات باکیفیت، ایجاد رضایتمندی و ثبت خاطره‌ای خوش برای مسافران و زائران به منظور ترغیب آنان برای تکرار سفر و انتخاب مشهد به عنوان مقصد سفر باشد.

افزایش پساکرونایی نرخ اقامت که بعد از ۲ سال توقف سفر و اقامت صورت گرفت، شوکی بزرگ به مسافران و زائران وارد کرده است اما روند مطلوب خدمت رسانی و مدیریت بخشهای مختلف خدمت رسان به زائران در حوزه اقامت، حمل و نقل، بهداشت و درمان، امنیت و غیره موجب شد تا از زمان تعطیلات نوروز، تابستان و ایام پایانی ماه صفر هر دوره شاهد وضعیت به مراتب مطلوبتری نسبت به قبل باشیم، اما همچنان بررسی چالش ها و مشکلات این بخش با هدف ارتقای کیفیت و کمیت خدمات امری ضروری می نماید.

خراسان رضوی با داشتن بیش از ۲ هزار و ۷۰۰ واحد تاسیسات گردشگری، که هزار و ۲۰۰ واحد آن را هتل، هتل آپارتمان،  مهمانپذیر، خانه مسافر و اقامتگاه های بومگردی تشکیل می دهد، رتبه نخست را از این منظر در عرصه صنعت گردشگری کشور دارد و میزبانی بیش از یک‌سوم گردشگران خارجی و حضور سالانه ۳۰ میلیون زائر، فرصتی بی نظیر و منحصر به فرد برای این خطه محسوب می‌شود.

نظر به اینکه بخش اقامت به عنوان مهمترین بخش در کنار حمل و نقل، در حوزه سفر نقش آفرین است و با توجه به نیاز به بررسی چالشها و مشکلات حوزه واحدهای اقامتی خراسان رضوی، خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) در قالب میزگردی با عنوان "آسیب شناسی واحدهای اقامتی خراسان رضوی، تهدیدها و فرصتها" با حضور متولیان امر و دستگاه های دخیل در آن، این حوزه را بررسی و واکاوی قرار داد.

حجت الاسلام حجت گنابادی نژاد معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی، احمد قربانی مدیرکل هماهنگی امور رفاهی زایران استانداری خراسان رضوی، سیدمرتضی مدنی مدیرکل تعزیرات حکومتی خراسان رضوی، یوسف بیدخوری معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان و محمود مادرشاهیان رییس جامعه حرفه ای هتلداران خراسان رضوی مهمانان حاضر در این میزگرد بودند.

ضرورت به رسمیت شناختن کلیه ظرفیتهای اقامتی

معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی، تناسب ظرفیتهای اقامتی و میزان ورود زائران را بسیار مهم دانست زیرا در ایام اوج سفرها، دچار کمبود و در ایام عادی دچار سرریز ظرفیتها هستیم و افزود: ۲ اولویت راهبردی را باید در دستور کار اجرایی قرار دهیم که شامل ضرورت به رسمیت شناختن سایر ظرفیتهای اقامتی به علاوه اقامتگاههای رسمی و نیز توزیع سفر و زائر در کلیه ایام سال است.

حجت الاسلام حجت گنابادی نژاد ادامه داد: به جد بر این اعتقادم که باید سایر ظرفیتهای اقامتی را در کنار واحدهایی مانند هتل، هتل آپارتمان و مهمانپذیر به رسمیت بشناسیم و به هیچ وجه فعالیت آنها را نباید غیرقانونی بدانیم زیرا نمی شود صرفا در ایام اوج سفرها از حضور این واحدها و ضرورت حضورشان در عرصه میزبانی بهره برد اما با فروکش کردن مسافرت در دیگر ایام سال آنها را غیرقانونی و فعالیتشان را تخلف بدانیم.

گنابادی نژاد افزود: باید با به رسمیت شناختن این واحدها نسبت به ساماندهی، تعیین حیطه خدمات، صدور مجوز به همراه تعیین استانداردها و در نهایت نظارت بر عملکرد این واحدهای اقامتی اقدام نمود.

این مسوول ادامه داد: علاوه بر این توزیع زائر در طول ایام سال باید انجام شود و راهکار آن ایجاد جاذبه‌ و مزیت است که در بخش اقامت و حمل و نقل باید اعمال شود تا زائران در ایام غیر اوج سفر نیز به مشهد سفر کنند.

وی بر ضرورت پرداختن دائمی به مسائل حوزه زائر و زیارت در رسانه‌ها اظهار کرد: صنف اقامت در کلانشهر مشهد با همه تنوعی که امروز دارد همزاد با زائر و زیارت است و برخورداری از ۵۲ درصد ظرفیت اقامتی در این شهر، سندی موثق بر این مدعاست.

معاون استاندار خراسان رضوی گفت: صنف اقامتی مشهد در گذشته افراد خدومی بودند که با هدف خدمت به زائر و نیت رضامندی آنان اقدام به میزبانی می کردند و خوشبختانه امسال نیز در حوزه اقامت و همکاری واحدهای اقامتی، شاهد اقدامات قابل توجهی بودیم که شایسته قدردانی است.

اجرای برنامه های تحولی اقامتی متناسب با زیارت

معاون استاندار خراسان رضوی با تاکید بر اینکه باید کمک شود تا سفر به معنای عام و زیارت به معنای خاص، به عنوان بهترین سرمایه‌های اجتماعی کشور و انقلاب ما مورد توجه قرار گیرند، ادامه داد: در هیچ موضوعی نمی توان مردم را به اندازه زیارت چنین راضی، خوشحال و باطراوت دید بنابراین به این مهم باید رویکرد ویژه ای داشت.

حجت الاسلام گنابادی نژاد اظهار کرد: آمارهای رسمی در کشور نشان می دهد تنها ۴۰ تا ۵۰ درصد مردم به سفر می‌روند بنابراین برای آن بخش از مردم که سفر نمی روند هم باید برنامه و تسهیلات سفر داشته باشیم.

وی افزود: با توجه به جمعیت بیش از ۴۰۰ میلیون نفری شیعیان در جهان، ما ظرفیت خوبی برای جذب حتی درصد محدودی از این جمعیت را داریم که باید برای آن برنامه ریزی کنیم.

این مسوول در استانداری خراسان رضوی، ظرفیت خالی اقامتی مشهد در ایام سال را پذیرفتنی ندانست و ادامه داد: خالی ماندن ظرفیت در فضای فقدان طرح و برنامه رخ می دهد بنابراین باید در این زمینه و مدیریت این ظرفیت خالی ورود جدی کرد.

وی با بیان اینکه ورود واحدهای اقامتی، بازنگری و اعمال برنامه‌های تحولی در پنج عرصه ضرورت دارد، اظهار کرد: آنچه امروز در حوزه سخت افزاری و بخشهای خدماتی در هتلها مشاهده می شود براساس استاندارد جهانی است که تناسبی با بخش زیارت و زائر ندارد، به عنوان مثال در هتلها بهترین مکانهای ساختمان به رستوران و کافی شاپ اختصاص می یابد در حالی که زیرزمین و زیرپله به نمازخانه اختصاص داده می شود.

گنابادی نژاد افزود: ما در حوزه خدمات عمومی برای زائران نیز از این جنبه دچار ضعف هستیم زیرا ساعت ارائه خدمات صبحانه و ناهار با ساعت نماز تلاقی دارد؛ به تعبیری زائران مشهد برای خواندن نماز خود در حرم انگیزه بالایی دارند اما ارائه ناهار و صبحانه در همان ساعات، برای آنان مشکل‌آفرین است.

وی ادامه داد: باید برنامه تحولی مبتنی با رویکرد زیارت در واحدهای اقامتی دیده شود که در این راستا برای حمل و نقل زائران در زمان محدودیت ترافیکی در اطراف حرم بخصوص زائران کهنسال، کودکان، بیماران و غیره باید ملاحظاتی داشته باشیم.

وی تاکید کرد: باید خدمات عمومی هتل های مشهد به لحاظ زائر و زیارت دارای استاندارد متفاوتی باشد و در این راستا توجه به ارائه خدمات فرهنگی در واحدهای اقامتی از جمله پاسخ به مسائل شرعی، مشاور مذهبی و غیره مورد نیاز است.

وی علاج گرانی نرخ اقامت در واحدهای اقامتی را نیز بالا بردن میزان اقامت در ایام غیر اوج سفر دانست و ادامه داد: با افزایش فعالیت و پر شدن ظرفیت اقامتی هتلها از ۱۰۰ روز به ۳۰۰ روز فعال می توان انتظار داشت قیمتها در این بخش متعادل شود، بنابر این بهره وری حداکثری راه چاره است.

زائرسراهای دولتی عامل رقابت منفی در عرصه اقامت

رییس جامعه حرفه ای هتلداران خراسان رضوی، نبود تناسب بین عرضه و تقاضا و خالی ماندن بخش زیادی از ظرفیتهای اقامتی را که در بخش زیادی از ماههای سال، حتی در ایام اوج سفرها وجود دارد، تهدیدی برای فعالیت واحدهای اقامتی دانست و افزود: علاوه بر این رقابت منفی میان واحدهای اقامتی با هدف جذب مسافر از مسائلی است که درگیر آن هستیم.

محمود مادرشاهیان افزود: خوشبختانه در دهه پایانی صفر امسال با مدیریت انجام شده تلاش شد تا واحد اقامتی دونرخی نداشته باشیم و به نوعی شاهد یکسان سازی نرخها بودیم که خود نقطه قوتی برای این بخش است.

رییس جامعه حرفه ای هتلداران خراسان رضوی گفت: مهمترین مشکل هتلداران در حال حاضر عدم تناسب درآمدها و هزینه‌هاست و در مقایسه با سرمایه گذاری کلان انجام شده در صنعت هتلداری استان، شاهد درآمد نسبتا پایین فعالان این حوزه هستیم که خود تهدید بزرگی محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: علاوه بر این تعداد زیاد واحدهای اقامتی دولتی و ایجاد رقابت ناسالم و نابرابر در زمینه اسکان مسافر، از چالش هایی است که واحدهای اقامتی رسمی استان با آن مواجهند.

وی افزود: با توجه به اینکه نرخ اقامت در زائرسراهای دولتی در اختیار متولی اقامت، یعنی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیست و نمی توان با این واحدها به همدلی و جمع بندی رسید، شاهد چالش میان واحدهای اقامتی رسمی با این بخش اقامتی هستیم.

مادرشاهیان با بیان اینکه خراسان رضوی با برخورداری از ۵۲ درصد ظرفیت اقامتی کشور، فرصت بی نظیری را در این بخش داراست، افزود: علاوه بر این شمار بالا، شاهد تنوع وجود و فعالیت واحدهای اقامتی از جمله هتل، مُتل، هتل آرپاتمان، مهمانپذیر، زائرسرا و غیره هستیم که خود نشان از ظرفیت موجود در استان برای میزبانی هرچه بهتر از مسافران دارد.

وی اظهار کرد: ما در مشهد شاهد حضور حتی مسافران و زائرانی با پایین ترین توان مالی هستیم که برای آنان نیز امکان اقامت گزیدن در مشهد وجود دارد و حال آنکه این فرصت و توانایی را کمتر شهری در ایران دارد.

کرونا و چالش نیروی انسانی متخصص

مادرشاهیان با بیان اینکه با شیوع ویروس کرونا و تبعات و محدودیتهای ناشی از آن، شاهد ریزش شدید نیروهای متخصص و شاغل در واحدهای اقامتی به دلیل توقف سفر و تعطیلی واحدهای اقامتی بودیم، گفت: گرایش به مشاغل دیگر و عدم توان تامین مالی مالکان واحدهای اقامتی برای نگهداری نیروی انسانی به دلیل تعطیلی ناشی از کرونا موجب شد در دوران ۲ ساله پاندمی کرونا به شدت درگیر چالش نیروی متخصص و متعهد در این زمینه باشیم.

این فعال صنعت هتلداری خراسان رضوی گفت: با رفع محدودیتها و آغاز دوران پساکرونا در کنار ضرورت تامین نیروی انسانی متخصص شاهد افزایش هزینه‌ها بودیم به طوری که علاوه بر همه مشکلات شاهد افزایش سرسام آور هزینه‌های نیروی انسانی، حامل های انرژی، مواد غذایی و غیره بودیم که هر یک از این موارد به تنهایی تهدیدی در عرصه میزبانی محسوب می شود.

وی با تاکید بر اینکه در کلانشهر مشهد دیگر نیاز به ساخت و افزوده شدن شمار هتلها نداریم، گفت: در این کلانشهر به شدت نیازمند ایجاد و ساخت زائرسراهای ارزان قیمت هستیم تا بتوانیم علاوه بر فراهم کردن شرایط میزبانی مطلوب برای زائران بر روی جذب مسافران در هتلها اقدام نماییم.

مادرشاهیان گفت: آمادگی معرفی سرمایه گذار در این بخش را داریم ضمن اینکه همکاری دستگاهها و مجموعه های مختلف در این زمینه بسیار مهم است  به عنوان مثال آستان قدس رضوی با در اختیار قرار دادن زمین ارزان و شهرداری مشهد با عدم دریافت عوارض می توانند به ساخت این واحدهای ارزان کمک کنند زیرا شان زائر امام رضا (ع) اسکان در حسینیه و سوله‌های ورزشی نیست.

سالانه ۳۵ درصد از ظرفیت اقامتی خالی می ماند

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: خوشبختانه در زمینه اقامت زائران در ایام تابستان و دهه پایانی ماه صفر به عنوان دو مقطع اصلی  حضور زائر و مسافر در مشهد شاهد همکاری تشکل ها و واحدهای اقامتی در استان بودیم.

یوسف بیدخوری با بیان اینکه تنوع و تعداد واحدهای اقامتی در استان و مشهد در حد مطلوب است، تاکید کرد: باید در کنار وجود هتل های خوب برای میزبانی از گردشگران خارجی و مسافران دارای تمک مالی لازم، مبنای کار خود را بر مبنای  توسعه واحدهای ارزان قیمت بگذاریم.

وی ادامه داد: البته باید به این نکته توجه داشت که کلیه واحدهای اقامتی استان در بخشهای مختلف نرخ بسیار پایین تری نسبت به واحدهای مشابه خود در دیگر استانها دارند.

بیدخوری اظهارکرد: میانگین درصد تکمیل ظرفیت واحدهای رسمی در طول سال حدود ۶۵ درصد است که نشان می دهد که بخشی از ظرفیت اقامتی موجود در طول سال خالی می ماند و باید برای این ۳۵ درصد برنامه‌ریزی کنیم.

وی با بیان اینکه باید در کلیه واحدهای اقامتی بخصوص هتل ها، کلیه واحدها و بخشهای خدماتی در طول حضور مسافر فعال باشند، گفت: استفاده از نیروی انسانی موقت در این بخش از واحدهای اقامتی به هیچ وجه مطلوب نیست و قطعا مشکلاتی به همراه دارد و همین امر بار مالی مضاعفی را برای واحد در پی دارد.

این مسوول گفت: در شهری مانند مشهد دغدغه میزان اقامت نداریم و در دهه پایانی صفر به خوبی دریافت شد که آمادگی کلیه دستگاهها برای استفاده از ظرفیتهای اقامتی شان در زمان خاص باید در زمان های معمولی سال مدیریت شود تا در زمان نیاز به کمک بخش اقامت بیایند.

وی تاکید کرد: در اقامت مسافران اولویت با واحدهای اقامتی رسمی به دلیل برخورداری از کلیه استانداردهای لازم برای میزبانی است تا شان مسافران در عالیترین میزان ممکن رعایت شود.

بیدخوری با اشاره به فعالیت سامانه مهمان امام رضا(ع) در مشهد گفت: با فعالیت این سامانه تلاش می شود تا توزیع سفر و فراهم کردن بسته سفرهای ارزان برای مسافران در ایام غیر اوج مسافرت نیز فراهم شود.

وی در زمینه مدت ماندگاری مسافران نیز گفت: به صورت میانگین مسافران و زائران در مشهد سه روز در این کلانشهر اقامت دارند.

وی ادامه داد: لازم است در فصول غیر اوج سفر نیز اقدام به جذب مسافران با همکاری بخشهای مختلف و ایجاد شرایط خاص برای سفر بکنیم.

دو نرخی شدن واحدهای اقامتی راهگشاست

مدیرکل تعزیرات حکومتی خراسان رضوی با اشاره به هم افزایی و مشارکت خوب انجام شده در استان در ایام تابستان و دهه آخر صفر امسال در زمینه ارائه خدمات بهتر به زائران و افزایش کیفیت دسترسی به خدمات، افزود: میزان رضایتمندی زائران در تابستان امسال نسبت به دوره‌های گذشته بسیار بهتر بود و این نشان از مدیریت و برنامه‌ریزی مطلوب در این زمینه دارد.

سیدمرتضی مدنی گفت: واقعی شدن نرخهای اقامت در هتل ها از ضرورت هایی است که با ارائه دو نرخ ویژه می توان در ایام اوج و یا زمان غیر اوج سفرها اقدام به جذب بیشتر مسافر به همراه ارائه خدمات مطلوب تر نمود زیرا نرخ این واحدها یا خیلی پایین و یا خیلی بالاست.

وی ادامه داد: باید با دیدن هزینه های واقعی واحد اقامتی، اقدام به متناسب سازی و تعیین نرخ متناسب با ایام سال کرد.

مدنی افزود: اخیرا مشاهده می شود که در روشی جدید فرد یا شرکتی اقدام به خرید تمام خدمات هتل کرده و سپس به صورت چارتری و با بهایی بالاتر از قیمت مصوب اقدام به ارائه خدمات اسکان به زائران و مسافران می کند، که مشابه این وضعت در حوزه بلیت هواپیما، قطار و حتی اتوبوس هم دیده می شود که موجب نارضایی در مسافران و نیز بی نظمی شده است.

گرانفروشی و واحدهای غیرمجاز، چالش اقامت مشهد

مدنی با بیان اینکه تشکلهای صنفی اقامت باید نقش خود را به درستی در اقامت و خدمت به مسافران ایفا کنند، گفت: علاوه براین لازم است خود تشکلها در حوزه نظارت بر ارائه خدمات، تعرفه ها و نرخها با قدرت بیشتری عمل کنند.

مدیرکل تعزیرات حکومتی خراسان رضوی گفت: مشکل عمده در حوزه اقامت در کلانشهر مشهد، که بیشترین سهم را در تخلفات دارد، شامل گران فروشی و فعالیت واحدهای اقامتی غیرمجاز است که بعضا همین واحدها هم گران فروشی را مرتکب می شوند.

وی با اشاره به آغاز به کار کمیته ساماندهی خانه های شخصی در مشهد، بدون اشاره به آمار بیشتر، گفت: بیشترین پرونده های تعزیرات حکومتی در حوزه اقامت مربوط به تخلفات واحدهای اقامتی غیرمجاز است.

وی با بیان اینکه در سه ماه تابستان امسال ۲۶۹ پرونده تخلف مربوط به واحدهای اقامتی، دفاتر خدمات مسافرتی، رستورانها و غیره در استان تشکیل شده است، گفت: این تعداد پرونده بیش از پنج میلیارد ریال محکومیت برای متخلفان دربر داشته است.

مدیرکل تعزیرات خراسان رضوی افزود: در نیمه نخست امسال در این حوزه ۵۶۹ فقره پرونده تشکیل شد که تاکنون ۵۶۲ مورد آن مختومه شده و معادل ۲۱۸ میلیارد ریال محکویت مالی نیز برای آن تعیین شده است.

وی با اشاره به اینکه خلاء کیفیت خدمات و گران بودن هزینه اقامت در مشهد ماندگاری زائر و مسافر را کم کرده است، ادامه داد: باید در مراکز اقامتی جاذبه های فرهنگی و معنوی توسعه یابد ضمن اینکه علاوه بر ارزان بودن، خدمات باکیفیت نیز به مسافران ارائه شود تا شاهد افزایش ماندگاری آنان باشیم.

مدنی گفت: برگزاری تورهای مسافرتی به مقصد مشهد در ایام غیر اوج سفرها، ایجاد پایگاههای دائمی نظارت و بازرسی بر عرضه کالا در اطراف حرم مطهر، نظارت بر گران فروشی و عرضه کالاهای کم کیفیت در اطراف حرم می تواند نقش مهمی در ایجاد رضایتمندی و البته پیشگیری از تخلفات داشته باشد.

وی تاکید کرد: زائران باید بدانند در مشهد خدمات خوب دریافت می‌کنند، نظارت در سطح بالاست و رسیدگی به نارضایی های آنان نیز با سرعت و در حد مطلوب انجام می‌شود.

توزیع و ارزانی سفر، نیاز امروز حوزه زیارت

 مدیرکل هماهنگی امور رفاهی زایران استانداری خراسان رضوی گفت: توزیع سفر در خراسان رضوی اولویت کاری این حوزه است که در این راستا شکل گیری زیارت گروهی بسیار مورد توجه است که  با تصویب کارگروه زیارت، شرکتهای مرتبط با اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز پای کار آمده‌اند.

احمد قربانی، توزیع زائران در طول سال را با هدف کاهش فشار در ایام اوج سفرها مورد توجه دانست و افزود: باید دورانی را برای برگزاری سفرهای حمایتی تعریف کرد ضمن اینکه در زمینه زیارت ارزان قیمت هم باید به طور جدی با ایجاد زائرسراهای ارزان قیمت اقدام کرد.

وی افزود: تامین تسهیلات برای ساخت این واحدها مد نظر است زیرا نوع سرمایه گذاری در این بخش متفاوت است.

این مسوول در استانداری خراسان رضوی گفت: کاهش ضریب اقامت در واحدهای اقامتی به عنوان یک دغدغه مورد توجه است تا با فعالیت واحدهای اقامتی موقت دچار آسیب نشوند.

قربانی با بیان اینکه آسیب شناسی فعالیت ۱۴ کمیته‌ ستاد تسهیلات خدمات سفر استان در حال انجام است، ادامه داد: مهمترین اولویت حوزه زیارت، داشتن نگاه ملی به بحث زیارت است که شکل گیری کارگروه زیارت نشان از توجه به این اولویت مهم دارد.

وی گفت: خوشبختانه نگاه فرابخشی در استان شکل گرفته است و توجه به حوزه زیارت بعد از فروکش کردن کرونا بیشتر شده است، زیرا شیوع این ویروس نشان داد که جایگاه زیارت تا چه اندازه در اقتصاد مشهد و استان مهم و تعیین کننده است.

به گزارش ایرنا، اعمال برنامه‌های تحولی در واحدهای اقامتی و همخوان ‌سازی این برنامه‌ها با مدل مسافران و موضوع گردشگری زیارت، به رسمیت شناختن و ساماندهی کلیه ظرفیتهای اقامتی اعم از رسمی و غیررسمی دوشادوش یکدیگر، توزیع سفر در طول سال و کاهش فشار ورود و اقامت در ایام پیک سفر، طراحی بسته‌های سفر با نرخهای کاهشی در ایام غیرپیک، تقویت نظارت در بخش فعالیت واحدهای غیرمجاز به منظور تامین امنیت و سلامت زائران، توجه به تامین و تربیت نیروهای متخصص و آموزش دیده و همدلی دستگاههای دولتی در ایام عادی سال به منظور تحقق هماهنگی بیشتر جهت تقویت خدمت رسانی به زائران و مسافران و کاهش تعدادروزهای خالی واحدهای اقامتی به منظور ایجاد شرایط لازم برای تعدیل نرخها در ایام غیرپیک همه و همه ضرورتهای کاری در حوزه واحدهای اقامتی خراسان رضوی است.