به گزارش ایرنا، روستاها به ویژه روستاهای مناطق دورافتاده و مرزی همواره از نظر دسترسی به فرصت‌ها و امکانات در مقایسه با مناطق شهری از شرایط مطلوبی برخوردار نیستند.
نابرابری فرصت‌ها و سطح پایین رفاه در این مناطق زمینه مهاجرت و یا پناه بردن به مشاغلی هم چون کولبری را در روستاهای مرزی مناطق کوهستانی و سوختبری در مرزهای جنوبی کشور فراهم کرده است.
برای جبران این شرایط نامطلوب ایجاد شده و نگهداشت جمعیت در روستاهای مرزی و ممانعت از مهاجرت و قاچاق کالا، مسئولان تصمیم به ایجاد بازارچه‌ها و معابر مرزی در چهار استان کشور از جمله کردستان گرفتند که برای نخستین بار در این استان سال ۱۳۸۸ این معابر فعال شد.
بازارچه ها و معابر مرزی محوطه‌ای محصور واقع در نقطه صفر مرزی و مجاز به انجام تشریفات ترخیص کالا هستند که از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۶ در کردستان پنج معبر مرزی شامل هنگه ژال و گله سور در شهرستان بانه، پیران و خانم شیخان در شهرستان مریوان و مله خورد در سروآباد فعالیت داشتند.
از این سال روال فعالیت این معابر تغییر کرد و تعدادی از آنها تعطیل شدند و تعدادی هم در قالب بازارچه‌های موقت غیر رسمی به فعالیشتان ادامه دادند ولی این اتفاق موجب نارضایتی مردم مرزنشین و گسیل آنها به بازارچه های دیگر و روی آوردن جمعیت بیشتری به کولبری شد.
از سال ۱۳۹۶ روال فعالیت این معابر تغییر کرد و تعدادی از آنها تعطیل شدند و تعدادی هم در قالب بازارچه‌های موقت غیر رسمی به فعالیشتان ادامه دادند ولی این اتفاق موجب نارضایتی مردم مرزنشین و گسیل آنها به بازارچه های دیگر و روی آوردن جمعیت بیشتری به کولبری شد. در طول ۶ سال اخیر یکی از مطالبات مرزنشینان بازگشایی مجدد معابر مرزی بود که این اقدام بعد از پیگیری‌های استاندار کردستان و با دستور رئیس جمهور از اواخر شهریور سال جاری آغاز شد.
مراسم بازگشایی معبر مرزی هنگه‌ژال بانه در ۲۲ شهریور سال جاری برگزار شد تا این نوید به مرزنشینان داده شود که مطالبه آنها در این دولت روی زمین نمی ماند و اجرایی خواهد شد.
به گفته استاندار کردستان بازگشایی معابر مرزی استان موقت و به نوعی مُسکن است و امید می رود با تصویب قانون ساماندهی مبادلات مرزی و ارتقای معیشت مرزنشینان که لایحه آن در این دولت به مجلس رفته و کلیات آن در مجلس تصویب شده است، شاهد ساماندهی مناسب‌تر، اشتغال و درآمد پایدارتر برای مرزنشینان باشیم.
لایحه ساماندهی تجارت مرزی شامل کولبری و ملوانی به منظور تقویت معیشت مرزنشینان تهیه شده است و مرداد ماه سال جاری در مجلس شورای اسلامی هم به تصویب رسید و با تصویب نهایی آن (تایید شورای نگهبان) وضعیت فعالیت در معابر و بازارچه های مرزی هم مشخص و ساماندهی می شود.
در ماده یک این لایحه آمده که واردات کالا از طریق فعالان مرتبط با مبادلات مرزی(کولبران) به مدت پنج سال مطابق با ترتیبات این قانون مجاز و پس از آن کالاهای وارداتی به استثنای میزان مورد نیاز مرزنشینان و اصناف مستقر در مناطق مرزی، تابع قوانین و مقررات تجارت خارجی است.
اسماعیل زارعی‌کوشا بیان کرد: در بازارچه های موقت غیر رسمی استان که شامل سیرانبند، خانم شیخان و مله خورد است از قبل مجوز واردات ۱۰۰ قلم کالا صادر شده است و ورود همین تعداد هم در معابر مرزی در دستور کار است.
وی یادآور شد: در دولت گذشته ظرفیت معابر مرزی در استان تعطیل شد و جایگزینی هم برای آن در نظر نگرفتند و همین منجر به ایجاد شرایط نابسامان اقتصادی برای مرزنشینان شد؛ امیدواریم با بازگشایی مجدد آن شاهد بهبود وضعیت معیشتی مرزنشینان باشیم.
توسعه اقتصادی نواحی مرزی
صنعت تجارت در دنیا تغییر اساسی در باورهای مربوط به مناطق مرزی ایجاد کرد و مرزها را از حالت امنیتی به وضعیت تجاری و اقتصادی سوق داد.
بسیاری از صاحب نظران معتقدند فعالیت‌های اقتصادی مناطق مرزی در بهبود معیشت مردم، کاهش فقر، توسعه اقتصادی نواحی مرزی، تقویت روابط بین نواحی مرزی کشورها نقش تاثیرگذاری دارد.
بسیاری از صاحب نظران معتقدند فعالیت‌های اقتصادی مناطق مرزی در بهبود معیشت مردم، کاهش فقر، توسعه اقتصادی نواحی مرزی، تقویت روابط بین نواحی مرزی کشورها نقش تاثیرگذاری دارد. نماینده مردم شهرستان های سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه آیین نامه بازارچه های مرزی استان در حال تدوین است، اظهار کرد: صدور مجوز واردات کالاها براساس نیاز استان و کشور انجام می شود و در این رابطه به طور سلیقه ای عمل نخواهد شد.
بهزاد رحیمی اضافه کرد: بازگشایی معابر مرزی در راستای نفع مرزنشینان و بهبود وضعیت میعشتی آنها در دستور کار مسئولان قرار گرفته است و تلاش می شود این مهم تحقق یابد.
به گفته وی وجود بازارچه های مرزی یکی از جاذبه های گردشگری شهرهای مرزی به شمار می رود که این مزیت افزون بر دیگر مزایای وجود معابر و بازارچه های مرزی می تواند زمینه رشد اقتصادی را در منطقه فراهم کند.
سدی در برابر مهاجرت مرزنشینان
مبادلات تجاری در مرز نه تنها عامل مهمی در رشد اقتصادی بلکه باعث نگهداشت جمعیت و ممانعت از قاچاق می شود و در این رابطه فرماندارویژه شهرستان سقز به خبرنگار ایرنا گفت: جلوگیری از مهاجرت مردم به شهرهای بزرگ، ایجاد اشتغال، بهبود درآمد و معیشت مرزنشینان و ارتقای امنیت مرز از مهمترین مزایای بازگشایی معابر و بازارچه ها در شهرستان های مرزی استان است.
جعفر توان افزایش مراودات و تعاملات با اهالی آن سوی مرز و فروش و صادرات محصولات تولیدی اعم از کشاورزی، دامداری و صنایع دستی از سوی مرزنشینان استان را از دیگر مزیت های وجود معابر و بازارچه های مرزی خواند.
وی اضافه کرد: بازارچه سیف سقز که کارکردی هم چون مرز باشماق مریوان و سیرانبند بانه دارد سال هاست که تعطیل است و مسئولان کشوری و استانی هم پیگیر بازگشایی آن هستند.
وی ادامه داد: در کنار این بازارچه در این شهرستان ظرفیت ایجاد ۲ معبر مرزی هم وجود دارد که پیشنهاد آن را مطرح کرده ایم و امید می رود به منظور حمایت از مرزنشینان این شهرستان با آن موافقت شود.
با وجود همه مزیت هایی که برای بازگشایی بازارچه ها و معابر مرزی عنوان شد تولیدکنندگان نگران ورود کالاهایی از این طریق هستند که بازار تولید آنها را به خطر بیاندازد.
بسیاری از مسئولان براین باورند که حجم ورود کالا از معابر مرزی به اندازه ای نیست که خللی در تولید واحدهای تولیدی داخلی ایجاد کند لذا جای نگرانی نیست اما همچنان برای فعالان حوزه تولید دغدغه هایی ایجاد شده است.
بسیاری از مسئولان براین باورند که حجم ورود کالا از معابر مرزی به اندازه ای نیست که خللی در تولید واحدهای تولیدی داخلی ایجاد کند لذا جای نگرانی نیست اما همچنان برای فعالان حوزه تولید دغدغه هایی ایجاد شده است. رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج به خبرنگار ایرنا گفت: از زمان انتشار اخبار مربوط به بازگشایی معابر مرزی استان تاکنون تعدادی از تولیدکنندگان به صورت تلفنی و حضوری ابراز نگرانی کردند.
علی اکبر عبدالملکی ادامه داد: مجوز واردات کالاهای مورد نیاز کشور از این معابر مرزی داده شود و اجازه ورود به کالاهایی که نمونه داخلی آن وجود دارد، داده نشود لذا می طلبد این اقدام باید به طور هدفمند و هوشمندانه انجام شود.
وی بیان کرد: با این وجود نمی توان منکر مزیت‌های بازگشایی بازارچه های مرزی شد و بی شک در جلوگیری از کولبری، جذب گردشگران بیشتر و رونق بازار شهرهای مرزی تاثیر بسزایی دارد.
به گفته فرماندار شهرستان مریوان از زمانی که معابر مرزی تعطیل شدند بازاریان شهرستان های مرزی از استان های جنوبی کشور کالاهای مورد نیاز را خریداری می‌کنند که به دلیل بالا بودن هزینه نهایی فروش این کالاها، بازار این شهرستان ها رونق خود را از دست داده است.
اسماعیل احمدی بیان کرد: میزان واردات کالا از معابر مرزی بحدی نیست که مشکلی برای اقتصاد منطقه ایجاد کند ولی می تواند در معیشت مرزنشینان اثر مثبتی داشته باشد.
فرماندار شهرستان بانه هم یادآور شد: تعطیلی معابر و بازارچه‌های مرزی این شهرستان منجر به رکود بازار، مهاجرت مردم به ویژه جوانان برای کار به دیگر نقاط کشور و کاهش فروش اجناس و کالاهای مغازه‌های سطح شهر شد.
کمال خدری بیان کرد: به طور مستقیم حدود ۲۰ هزار نفر از مردم بانه و اهالی شهرهای اطراف هم چون سقز و مریوان از فواید بازارچه های مرزی این شهرستان بهره‌مند می‌شوند.
وی اضافه کرد: از آیین گشایش معبر مرزی هنگه ژال چندین روز می گذرد و مردم و معتمدان همواره پیگیر ابلاغ دستورالعمل فعالیت در این معبر مرزی هستند که امید می رود هرچه سریع تر این شیوه نامه به شهرستان ابلاغ شود.
بازگشایی معابر مرزی مطالبه به حق مرزنشینان
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کردستان در دومین جلسه شورای ساماندهی مبادلات مرزی استان در سال جاری اعلام کرد: منع قانونی بازگشایی معابر مرزی برطرف شده است و این اقدام مصوبه شاک (شورای امنیت کشور) دارد و مطالبه به حق مردم مرزنشین استان و همچنین دستور رئیس جمهور است که به وزیر کشور آن را تفویض کردند.
علی نوری بیان کرد: اگرچه سابقه بازگشایی و فعالیت مرزی در کردستان بیشتر از استان‌های مرزی همجوار بوده ولی در حال حاضر میزان مبادلات تجاری آنها بیشتر است که این حاصل همکاری و هم افزایی بیشتر بین نهادهای مختلف در آن استان هاست.
بازگشایی معابر مرزی تنها مختص کردستان نیست با این حال در استان مسئولان پیگیر راه اندازی مجدد سه معبر مرزی هنگه ژال، گله سور و پیران در شهرستان های بانه و مریوان هستند در دیگر استان های کشور هم چون خوزستان ایجاد بازارچه های مرزی جدید در دستور کار قرار گرفته است.
جمعیت روستاهای واقع در شعاع ۲۰ کیلومتری مرزهای کردستان ۸۷ هزار نفر است و تاکنون ۱۵ هزار و ۳۰۰ کارت بازرگانی برای سرپرست خانوارهای مرزنشین در استان صادر شده است و به گفته صاحب نظران بازگشایی بازارچه ها و معابر مرزی در استان می تواند منجر به بهبود وضعیت درآمدی و معیشتی این میزان افراد که خود از حافظان امنیت کشور هم به شمار می روند، شود.
نظر شما