دیدار امپراتور ژاپن از انگلیس؛ تلاشی برای تعمیق اتحاد توکیو-لندن

به گزارش روز دوشنبه ایرنا، ناروهیتو امپراتور و ماساکو ملکه ژاپن در روزهای گذشته دیداری رسمی از لندن داشته و با پادشاه انگلیس دیدار کردند. این در حالی است که مقام پادشاهی و امپراطوری در هر دو کشور انگلیس و ژاپن تشریفاتی است و همزمان به دلیل برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی در انگلیس، پارلمان این کشور منحل شده است.

در سال‌های اخیر و به ویژه پس از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، روابط توکیو و لندن به عنوان ۲ عضو گروه هفت کشور بزرگ صنعتی، توسعه پیدا کرده است. با این حال جنگ در اوکراین و تلاش سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) برای مشارکت بیشتر ژاپن و کره‌جنوبی در زمینه مسائل نظامی، باعث شده تا روابط لندن و توکیو نیز گسترش یابد.

توکیو برای رفع نگرانی‌های خود برابر چین، تلاش کرده تا بودجه دفاعی خود را مانند کشورهای عضو ناتو به ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی‌اش برساند و از سوی دیگر، انگلیس این کشور را به عنوان بازار مهمی برای تسلیحات نظامی خود می‌بیند. اقتصاد انگلیس به ویژه پس از برگزیت دچار آسیب‌های جدی شده و لندن به سرمایه‌های ژاپنی برای افزایش تولید در این کشور چشم دوخته است.

امپراتور ژاپن سفر خود به انگلیس را با بازدید از دانشگاه آکسفورد، جایی که هر دو در دوران جوانی خود در آنجا تحصیل می‌کردند، به پایان رساندند. ناروهیتو در پایان این سفر با انتشار بیانیه‌ای رسمی از مهمان‌نوازی انگلیسی‌ها تشکر کرد و گفت امیدوار است سفر وی دوستی بین ژاپن و انگلیس را تقویت کند.

این دیدار نشان می‌دهد که توکیو علاقه‌مند است تا روابط سنتی خود با لندن را توسعه دهد. در حالی که خروج انگلیس از اتحادیه اروپا سیاست‌های این کشور را دست‌خوش تغییرات کرده است، ژاپن به دنبال آن است تا همچنان هم پیمان این جزیره باقی بماند.

جان نیلسون رایت، رئیس برنامه ژاپن و کره در مرکز ژئوپلیتیک وابسته به دانشگاه کمبریج درباره این سفر به آسوشیتدپرس گفت: این سفر در زمانی انجام شد که لندن به دنبال تقویت روابط با ژاپن است زیرا انگلیس می‌خواهد تاثیرگذارترین کشور اروپایی در منطقه هند و اقیانوس آرام باشد.

این سفر در ابتدا برای سال ۲۰۲۰ برنامه‌ریزی شده و قرار بود اولین سفر امپراتور ژاپن به خارج از کشور پس از رسیدن به این جایگاه باشد اما به دلیل همه گیری کووید-۱۹ و مرگ ملکه الیزابت دوم به تعویق افتاد، اگرچه امپراتور ژاپن در مراسم تشییع جنازه ملکه شرکت کرد.

توافق تجاری انگلیس و ژاپن

در سال ۲۰۲۰ توافقنامه مشارکت جامع اقتصادی بین «بریتانیا و ژاپن» به امضا رسید. این توافق، اولین توافق تجاری لندن با یک کشور در دنیا بعد از برگزیت بود. نشریه دیپلمات در این رابطه نوشت: این یک سیگنال سیاسی مهم از سوی لندن به توکیو بود؛ «ملاحظات اقتصادی بر هر موضع‌گیری سیاسی پس از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا پیروز خواهد شد.»

در ماه مه سال ۲۰۲۲، نخست وزیر وقت انگلیس بوریس جانسون و فومیو کیشیدا نخست وزیر ژاپن با توافقنامه دسترسی متقابل برای تسهیل همکاری نیروهای مسلح انگلیس و ژاپن در زمینه آموزش، تمرینات مشترک و فعالیت های امدادرسانی در بلایای طبیعی که اولین توافق از این قبیل برای یک کشور اروپایی با ژاپن است، موافقت کردند. جانسون همچنین از انتصاب یک نماینده تجاری جدید در ژاپن، وزیر بازرگانی سابق، گرگ کلارک نماینده مجلس، برای هدایت سرمایه گذاری بین دو کشور خبر داد.

وزرای خارجه و دفاع ژاپن و انگلیس نوامبر سال گذشته میلادی (آبان ۱۴۰۲) درباره مجموعه‌ای از اقدامات برای تعمیق بیشتر همکاری‌های دفاعی دوجانبه خود از طریق تمرین‌های مشترک و پروژه‌ای برای توسعه مشترک یک جت جنگنده نسل پنجم توافق کردند.

این توافق در پنجمین نشست وزرای خارجه و دفاع ژاپن و انگلیس که به طور غیررسمی به عنوان مذاکرات «دو به علاوه دو» شناخته می‌شود، به ثبت رسید.

این چهار وزیر بر برنامه هوایی نظامی جهانی (GCAP) تمرکز کردند که از طریق آن ژاپن، انگلیس و ایتالیا به دنبال توسعه یک جت جنگنده نسل ششم تا سال ۲۰۳۵ هستند و اساس امضای معاهده ای را بنیان نهادند که آغازگر روند ساخت جنگنده است.

مشارکت استراتژیک

تقویت مشارکت استراتژیک جهانی دو کشور از جمله در زمینه دفاع و فناوری، یکی دیگر از اهداف دیدارهای گسترده میان مقامات ژاپن و انگلیس محسوب می‌شود و روابط نظامی و امنیتی بین لندن و توکیو به سرعت در حال رشد است.

بر اساس گزارش رسمی وزارت بازرگانی انگلیس، مجموع تجارت کالاها و خدمات (صادرات و واردات) بین انگلیس و ژاپن در چهار فصل منتهی به پایان سه ماهه چهارم سال گذشته میلادی، ۲۷.۶ میلیارد پوند بود که کاهش ۰.۴ درصدی یا ۱۱۸ میلیون پوندی در مقایسه با ارقام ثابت از چهار فصل تا پایان سال را نشان می‌دهد.

ژاپن چهاردهمین شریک تجاری بزرگ انگلیس در چهار فصل منتهی به پایان سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۳ بوده و ۱.۶ درصد از کل تجارت این کشور را به خود اختصاص داده است.

در سال ۲۰۲۱، سهم انگلیس از سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) در ژاپن ۳.۱ میلیارد پوند بود که ۰.۲ درصد از کل سبد سرمایه‌گذاری خارجی انگلیس در جهان را شامل می شود.

با این حال در سال ۲۰۲۱، سهم سرمایه گذاری مستقیم خارجی ژاپن در انگلیس ۹۲ میلیارد پوند بود که ۴.۶ درصد از کل سبد ورودی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در انگلیس به حساب می‌آید.

روابط بین دو کشور در حال حاضر از زمان اصلاحات «میجی» نخست وزیر اسبق ژاپن در سال ۱۸۶۸ در زمینه اقتصادی، نظامی و دیپلماتیک قوی تر از هر زمان دیگری است.

کانون قدرت در اقیانوس هند- آرام

در سال‌های اخیر بار دیگر منطقه اقیانوس هند و آرام به کانونی برجسته در رقابت قدرت‌های بزرگ تبدیل شده است. لندن نیز سندی تحت عنوان «بررسی یکپارچه» منتشر کرده که مهمترین هدف آن بازسازی وجهه لندن به عنوان یک قدرت بزرگ در جهان و تثبیت جایگاه امنیتی و اقتصادی این کشور در تمامی دریاها و آبراه‌ها است؛ به همین دلیل در سند مذکور از لفظ «بریتانیای جهانی» استفاده شده است به عبارت دیگر انگلیس با هدف تثبیت هویت در حال تحول خود به عنوان یک قدرت بزرگ اروپایی و بازیگر بین‌المللی به سوی اقیانوس هند- آرام خیز برداشته است.

با ظهور چین و مواضع روسیه به عنوان بازیگران جدید در نظام بین‌الملل، روند حاکم بر نظام جهانی تغییر کرده و اقیانوس هند و آرام تبدیل به صحنه رقابت قدرت‌های بزرگ شده است و همین تغییر روند حاکم توجه لندن را نیز به این منطقه جلب کرده است. انگلیس قصد دارد کنشگر فعالی در این منطقه باشد.

خیز انگلیس به سوی اقیانوس هند- آرام، دلایل مختلفی دارد که می توان به پیامدهای اقتصادی برگزیت، تغییر رویکرد نسبت به چین، اولویت دادن به روابط نزدیک با آمریکا، اهداف امنیتی- نظامی و همچنین تقویت روابط دوجانبه با قدرت‌های منطقه‌ای مانند ژاپن و هند اشاره کرد.