گام آخر برگزیت

تهران- ایرنا- انتخاب «بوریس جانسون» به عنوان نخست وزیر انگلستان در ۲۱ آذرماه ۱۳۹۸ زمینه را برای خروج قطعی بریتانیا از اتحادیه اروپا آماده کرد. وی توافقی را با سران اتحادیه نهایی ساخت و در مجلس عوام نیز این طرح را به تصویب رساند.

همزمان، بروکسل نیز به لندن هشدار داد فرصت چندانی برای دستیابی به توافق تجاری ندارد. «اورسولا فون درلاین» رییس کمیسیون اروپا در واکنش به پیروزی بوریس جانسون در انتخابات پارلمانی انگلیس و تاکید او برای خروج این کشور از اتحادیه اروپا تصریح کرد که زمان برای توافق تجاری با دولت لندن بسیار کوتاه است.

پس از حدود سه سال تنش سیاسی و تغییر چند دولت در لندن، سرانجام سکان دولت و امور پرونده خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) به دست بوریس جانسون افتاد. از زمان همه‌پرسی سال ۲۰۱۶ که اکثریت مردم انگلستان به خروج از اتحادیه اروپا رای‌دادند تا نیمه دوم سال ۲۰۱۹ دولت‌های «دیوید کامرون» و «ترزا می» قادر به عملیاتی کردن فرایند برگزیت نشدند تا اینکه جانسون توانست با وعده عملی کردن خروج، رهبری حزب محافظه‌کار و نخست‌وزیری را به دست بیاورد. وی تاکید کرده بود در هر صورت و حتی بدون توافق با بروکسل، انگلیس از اتحادیه خارج می‌سازد. 

پس از کش و قوس‌های فراوان میان دولت و پارلمان انگلیس و بعد از برگزاری انتخابات زودهنگام، محافظه‌کاران و جانسون توانستند چنان پیروزی را در انتخابات کسب کنند که در تاریخ دو دهه اخیر این کشور بی‌سابقه بود. حزب محافظه‌کار توانست بدون ائتلاف اجازه تشکیل دولت را به دست آورد و متعاقب آن جانسون با فراغ بال به مذاکره با اتحادیه اروپا و گروه‌های سیاسی داخلی پرداخت.

تا پیش از انتخابات آذر ۹۸ ترکیب پارلمان انگلیس به گونه‌ای بود که ترزا می چند بار موفق به کسب تأیید پارلمان در مورد نحوه خروج از اتحادیه نشد اما پیروزی قاطع محافظه‌کاران در انتخابات سبب شد تا پارلمان در همان مراحل نخست با طرح مورد نظر جانسون که پیشتر به تایید سران ۲۷ کشور اروپایی هم رسیده بود، موافقت کند.

بوریس جانسون پس از پیروزی در انتخابات پارلمانی انگلیس تصریح کرد که خروج این کشور از اتحادیه اروپا موضوعی غیرقابل‌بحث است و دولت او با در اختیار داشتن اکثریت مطلق کرسی‌های پارلمان، این کشور را در موعد ۳۱ ژانویه (۱۱ بهمن) از اتحادیه اروپا خارج می‌کند. در مقابل اشتیاق جانسون برای خروج، «اورسولا فون درلاین» رییس کمیسیون اروپا نیز تصریح کرد که زمان برای توافق تجاری با دولت لندن بسیار کوتاه است و این کشور تنها ۱۱ ماه برای مذاکره و رسیدن به توافق تجاری با انگلیس زمان دارد.

براساس توافق به‌دست آمده میان جانسون و سران اتحادیه اروپا تا پایان سال ۲۰۲۰ یک دوره گذار در نظر گرفته شد تا جزییات خروج و آینده همکاری‌های تجاری دوطرف نهایی شود. تعیین مقررات مرزی و گمرکی، تابعیت شهروندان و مرزهای سیاسی به‌ویژه در مورد ایرلند از جمله چالش‌ها است.

مساله تعیین وضعیت اسکاتلند هم هنوز مبهم است. «نیکولا استورجن» رهبر حزب ملی اسکاتلند پس از پیروزی در انتخابات پارلمانی تاکید کرد که باید همه‌پرسی جدیدی درباره جدایی اسکاتلند از بریتانیا برگزار شود و مردم اسکاتلند باید درباره آینده خود حق انتخاب داشته باشند. وی گفت: ما خواهان برگزیت نیستیم. بوریس جانسون شاید ماموریتی برای خارج کردن انگلیس از اتحادیه اروپا داشته باشد اما قطعا ماموریت او این نیست که اسکاتلند را هم از اتحادیه اروپا خارج کند.

در هر صورت اگرچه پرچم انگلستان از بهمن ماه سال ۹۸ از مقر و ساختمان‌های اتحادیه اروپا برداشته شد اما تحلیلگران بر این باورند که با تثبیت برنامه برگزیت دولت جانسون، زنگ خطر از بین رفتن انسجام و فروپاشی آنچه پروژه اتحاد اروپا نامیده می‌شد به صدا در آمده است.

برای مردم بریتانیا دلایل مختلفی برای خروج از اتحادیه اروپا برشمرده می‌شد، از جمله «جلوگیری از مهاجرت آزادانه از کشورهای دیگر عضو اتحادیه به بریتانیا، پس گرفتن اختیار کامل تدوین قوانین و استانداردها، توقف پرداخت حق عضویت سالانه و داشتن اختیار بستن قراردادهای تجارت آزاد با کشورهای دیگر دنیا»؛ اما اینکه این اقدام چه پیامدهایی برای ایران دارد را در قالب گزارش تحلیلی ایرنا، اینجا می‌توانید مطالعه کنید.