در استان گلستان ۱۴ سد بزرگ مخزنی شامل کوثر، شهید چمران، بوستان، گلستان، شهید ایمری، شهید قربانی، نگارستان (کبودوال)، وشمگیر، شهید دستغیب، کُرند، دانشمند، اینجه برون، تالاب - سد آلماگل و تالاب - سد آلاگل و ۳ سد تنظیمی لاستیکی در مسیر کرگانرود به نام‌های گنبد، دِیگچه و خواجه نفس در دست بهره برداری است.
مدیریت سدها عملیاتی چند وجهی است. کنترل پایداری سد و ابزار دقیق منصوبه در آن، زمان و میزان آبگیری، کنترل سیلاب، تعمیرات و نگهداری سد، شبکه‌ها و تأسیسات وابسته مثل ایستگاه‌های پمپاژ، تنظیم آب زیست محیطی، نگهداری آب پایداری، جلوگیری از تخریب و تجاوز به اراضی و تأسیسات سد و شبکه، مسائل کیفیت آب، لایه بندی حرارتی آب، مسائل ایمنی ساکنان مجاور دریاچه سد و شبکه‌ها، ایمنی مجاوران رودخانه‌ها در رهاسازی آب از سدهای بالادست، الگوی کشت شبکه و کشت موجود در شبکه و نیاز آبی آنها، بهره برداران غیر مجاز از مخزن سد و شبکه‌ها، ظرفیت شبکه‌ها در هر بار آبیاری، وضعیت بارندگی و تبخیر در منطقه، آب بهای قابل اخذ از مشترکان و مسائلی از این دست، مواردی هستند که در مدیریت سدها مورد توجه قرار می‌گیرند.
از آنجا که مسائل اشاره شده در حیطه عمل دستگاه‌ها و افراد گوناگون بوده و به عبارت دیگر گروه ذی مدخلان و گروه ذی نفعان در افزایش بهره وری بهره برداری از سدها نقش دارند، لذا از سال ۱۳۸۶ در راستای هماهنگی و بهره وری سهم آب کشاورزی سدهای استان گلستان، کمیته‌ای تحت عنوان " کمیته هماهنگی توزیع آب سدها " در شرکت آب منطقه‌ای استان شکل گرفته که شامل یک "کمیته استانی" و چند "کمیته محلی" است.
کمیته‌های محلی شامل "کمیته سد وشمگیر"، "کمیته سدهای گلستان و بوستان"، "کمیته مجموعه سدهای نوارمرزی" و "کمیته سد کوثر" است و اخیراً "کمیته سد نگارستان (کبودوال) " هم در حال شکل گیری است.
این کمیته‌های محلی که به ریاست مدیر تأسیسات آبی شرکت آب منطقه‌ای و با عضویت بخشدار، مدیر امور آب، مدیر جهاد کشاورزی، مدیر شیلات، مدیر شرکت توزیع آب، مدیر تعاون روستایی، نماینده دادگستری، نماینده نیروی انتظامی و نمایندگان تشکل‌های کشاورزان و آبزی پروران شهرستانی که سد در آن واقع است، به طور ماهانه تشکیل می‌شود و به مسائلی چون آب موجود در سد، میزان نیاز آبی، زمان آبیاری، نگهداری از تأسیسات، پرداخت آب بها، برخورد با متخلفان و مواردی از این قبیل پرداخته و هماهنگی‌های لازم را در محل سد و شبکه بعمل می‌آورند.
کمیته استانی به ریاست معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای و عضویت معاون بهبود تولیدات گیاهی و چند تن از مدیران سازمان جهاد کشاورزی استان، معاون مدیرکل تعاون روستایی استان، معاون اداره کل هواشناسی استان، نماینده دادگستری استان، معاون اداره کل شیلات، نماینده مدیریت بحران استانداری، مدیر تأسیسات آبی و مدیر امور مشترکین شرکت آب منطقه‌ای، مدیر شرکت توزیع آب، نمایندگان فرمانداری‌های گنبد و آق قلا، مدیران امور آب و مدیران جهاد کشاورزی این دو شهرستان (و سایر مدعوین در صورت نیاز) بصورت ماهانه یا دوماهانه تشکیل می‌شود.
کمیته استانی نقش هماهنگی کمیته‌های محلی و تصمیمات کلان از جمله نیاز به رها سازی آب از سدهای بالادست برای سدهای پایین دست و هماهنگی بین شهرستانها و حمایتهای استانی را بر عهده دارد.
با توجه به کاهش رواناب رودخانه‌ها در سنوات اخیر و به تبع آن کاهش آب در سدهای استان گلستان، اینگونه هماهنگی‌ها ضرورت بیشتری یافته تا از آب موجود استفاده بهینه صورت گرفته و حداکثر صرفه حویی و بهره وری بعمل آید.
همچنین با تشکیل گشت‌های مشترک و با هماهنگی مراجع قضایی و انتظامی از برداشت آب غیرمجاز آب و اتلاف آن جلوگیری بعمل می‌آید.
امید است با تداوم تشکیل این جلسات و ادامه همکاری کشاورزان محترم (ذینفعان) و دستگاه‌های اجرایی (ذیمدخلان) حداکثر استفاده بهینه و بهره وری کامل از آب موجود در سدهای گلستان صورت گیرد و با لطف الهی شاهد بارندگی و ذخیره سازی بیشتر آب در سدهای استان باشیم.
سید محسن حسینی (برساووش)، کارشناس مسائل آب
نظر شما