به گزارش خبرنگار تاریخ و اندیشه ایرنا، صدام حسین از واکنش شدید ایالات متحده نسبت به تهاجمش به کویت شگفت زده شد. دولت‌های ریگان و بوش پدر در طی جنگ طولانی صدام علیه ایران کمک‌های اساسی به او کرده بودند چرا که واشنگتن هنوز ایران را تهدید اصلی خاورمیانه می‌دانست.
کمک دو میلیارد دلاری آمریکا به صدام
حتی پس از پایان جنگ عراق و ایران در سال ۱۹۸۸؛ صدام دومیلیارد دلار کمک از ایالات متحده دریافت کرد تا در ظاهر برای خرید محصولات کشاورزی از آمریکا خرج کند، هر چند برخی در واشنگتن می‌دانستند که او این پول را صرف برنامه تسلیحاتی جاه طلبانه خود از جمله گازهای شیمیایی سمی کرده است.
توجیه جنگ عراق با کویت برای مردم آمریکا با عبارت آشنای «جنگ شر علیه خیر» که دستگاه سیاست خارجه آمریکا اغلب با آن اظهار نظر میکرد برای بوش کار آسانی نبود. حکومت صدام یک دیکتاتوری بی‌رحم و هولناک بود اما امیرنشین کویت هم دموکرات نبود.
وضعیت کویت
هیجده خانواده و از جمله خانواده امیر کویت؛ نود میلیارد از یکصدمیلیارد دلار درآمد نفتی که این کشور در بانک‌های غربی سرمایه گذاری کرده بود تحت کنترل خود داشتند.
فقط یک چهارم جمعیت این کشور شهروند کویت بودند که عموما مشاغل را به مابقی جمعیت این کشور که کارگران مهاجر ( آن هم با دستمزدهای اندک) بودند واگذار کرده بودند. از میان جمعیت این کشور فقط شصت هزار نفر از مردان حق رای داشتند که با انحلال پارلمان جنجالی توسط امیر کویت این حق هم بلاتکلیف بود.
دلیل نزاع عراق و کویت
اعتراض صدام علیه کویت هم چندان دور از حقیقت نبود. مرز میان کویت و عراق را کارگزاران استعماری بریتانیایی در سال ۱۹۲۰ بر روی یک نقشه کشیده بودند. آنها این مرز را از جایی در یک میدان نفتی عبور داده بودند که بنا به ادعای صدام، کویت از آنجا مخفیانه نفت می کشید.
از نگاه عراق اتفاق بدتر این بود که کویت تمامی نفت خود را به قیمتی زیر قیمتی که اوپک - که هم دو کشور عضو آن بودند - در بازارهای جهانی می فروخت تا نظر مساعد دولت‌های غربی را جلب کند.
سفیر عراق آمریکا را در جریان حمله به کویت قرار داده بود
اقتصاد عراق به شدت وابسته به نفت بود. صدام محاسبه کرده بود در ازای هر یک دلاری که از قیمت نفت اوپک کاسته شود یک میلیارد دلار از درآمد نفتی عراق کم می شود. بنابراین عراق فاقد انگیزه لازم برای تسخیر خاک همسایه کوچکش نبود. به ویژه اینکه صدام قبل از حمله اقدام نظامی خود در ملاقاتی شخصی با سفیر آمریکا در عراق، حمله نظامی قریب الوقوع خود به کویت را به اطلاع او رساند و با هیچ اعتراضی از سوی او روبرو نشد.
پس از تسخیر کویت توسط عراق؛ اما بوش اعلام کرد که صدام نیز باید مانند نوریگا تنبیه شود.
غیاب یک وتوگر بزرگ
ایالات متحده در غیاب یک شوروی ابرقدرت که بتواند برنامه های او را وتو کند موفق شد شورای امنیت سازمان ملل را علیه عراق بسیج کند. این اقدام از سال ۱۹۵۰ میلادی که ایالات متحده توانسته بود این شورا را در جنگ دو کره و علیه نظام کمونیستی کره شمالی متحد کند سابقه نداشت.
از اعزام نیروهای چند ملیتی گسترده به منطقه که ظاهرا برای تقویت تحریم های اقتصادی شورای امنیت علیه رژیم صدام صورت گرفت تا عراق را مجبور به ترک کویت کند بوی جنگ برمی خاست.
مقایسه صدام با هیتلر
بوش برای اقناع افکار عمومی آمریکا، اقدام صدام را با جهانگشایی های آدولف هیتلر مقایسه کرد. در حالیکه عراق فقر زده، بی تفاوت و منفعل به سختی حتی با یکی از مناطق رایش سوم برابری میکرد.
هنگامی که صدام از مهلت داده شده توسط سازمان ملل برای تخلیه کویت سرپیچی کرد، بوش با این استدلال که تحریم ها علیه عراق جواب نداده و نیاز به حمله نظامی به این کشور است از طریق نیروی هوایی ایالات متحده و متحدینش مواضع نظامیان عراق در خاک کویت را در هم کوبید. آنها همزمان تاسیسات زیربنایی و استراتژیک داخل خاک عراق را هم به شدت بمباران کردند.
سانسور کردن رسانه ها
فرماندهی عالی ایالات متحده با توجه به بیزاری و دلزدگی افکار عمومی آمریکایی ها از ویرانی های ویتنام در جنگ با آمریکا که با مشاهده تصاویر تلویزیونی حاصل شده بود گزارش روزنامه نگاران مبنی بر بمبارانهای عراق و کویت را با دقت سانسور کرد.
فرماندهی عالی این بمباران‌ها را بسیار دقیق توصیف کرد هرچند گزارش‌های بعد از پایان جنگ نشان داد که غیرنظامیان زیادی هدف جنگ‌افزارهای مجهز به تکنولوژی پیشرفته آمریکا و متحدانش قرار گرفته و کشته و زخمی شده بودند.
فرار فرماندهان
فرماندهان عراقی سربازانشان را سرگردان به حال خود رها کرده و بسیاری‌شان گریختند. نیروهای عراقی که چاره‌ای جز فرار به‌سوی وطنشان نداشتند به‌عنوان یک هدف آسان با بمباران شدید هوایی آمریکا و متحدانش قرار گرفتند و تلفات بسیار سنگینی دادند.
در پایان جنگ، ارتش آمریکا تعداد کشته‌های خود را در مجموع ۱۴۶ نفر اعلام کرد که ۳۵ تن آنها را نیز ناشی از نشانه‌گیری اشتباه یا آتش خودی نیروهای ائتلاف دانست.
تلفات و خسارت طرف عراقی اما هولناک بود. ۱۷۵ هزار سرباز ارتش عراق دستگیر و گفته شد حدود ۱۰۰ هزار نفر از آنها کشته شدند. بسیاری از زیر ساخت‌های عراق نیز نابود گشت.
هرچند افکار عمومی انتظار داشت نیروهای متحد تا بغداد پیش رفته و صدام را سرنگون کنند اما بوش تصمیم به آتش‌بس گرفت. صدام هم ضمن عقب‌نشینی کامل از کویت، سلاح‌های شیمیایی و ... خود را نیز تحویل داد. آمریکا نیز از سرنگونی دولت عراق خودداری کرد.
منبع: جهان در قرن بیستم/ مؤلفان: کارتر، فیندلی و جان راثنی/ ترجمه بهرام معلمی
نظر شما