به گزارش ایرنا نگرانی مسوولان، کارشناسان و سیاستگذاران در ۲ دهه اخیر نسبت به کاهش نرخ رشد جمعیت کشور موجب شد که طرح و سیاست‌های متعددی برای تغییر این روند پیشنهاد شود و در این راستا ابلاغ قانون "حمایت از خانواده و جوانی جمعیت" در سال ۱۴۰۰ بیانگر اراده قوای مقننه و مجریه برای افزایش جمعیت است.
قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت پس از موافقت مجلس شورای اسلامی با اجرای آزمایشی آن به مدت هفت سال و تایید شورای نگهبان در ۱۹ آبان ۱۴۰۰ از سوی رئیس مجلس به رئیس جمهور ابلاغ شد تا براساس این قانون، تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها به نتیجه مطلوبی برسد.
رئیس جمهور هم ۲۸ آبان ماه در حالی که چند ماه از آغاز به کار دولت سیزدهم گذشته بود، این قانون را برای اجرا ابلاغ کرد و متعاقب آن "ستاد ملی جمعیت" به ریاست رئیس جمهور و مرکب از وزرای مربوطه، روسای سازمان‌ها و دستگاه‌های مرتبط تشکیل شد تا راهبری، برنامه‌ریزی، ارزیابی کلان و نظارت بر اجرای این قانون را دنبال کند.
براساس گزارش‌های منتشر شده، در صورتی که شاخص‌های جمعیتی در کشور اصلاح نشود و فرصت "پنجره جمعیتی" از دست برود، در ۲۰ سال آینده جزو پیرترین کشورهای جهان خواهیم بود و تبعات مختلفی دارد که برخی از آنها شاید جبران‌ناپذیر باشد از این رو اقدام ملی در سراسر کشور در دستور کار قرار گرفته است.
پیشبرد اقدامات در قالب قرارگاه استانی
با ابلاغ قانون و شروع اقدامات در سطح ملی، قرارگاه استانی حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نیز تشکیل شد تا طرح و برنامه‌ها در این حوزه با هم‌افزایی دستگاه‌های اجرایی عملیاتی و رصد شود.
استاندار خراسان جنوبی با اشاره به مشوق‌های قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت گفت: موضوع جمعیت حاکمیتی است لذا نظام به دنبال افزایش جمعیت است و همه متولیان در این خصوص باید اهتمام داشته باشند.
جواد قناعت افزود: همه دستگاه‌ها و مدیران برای عملی کردن قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، جدیت لازم را داشته باشند و نهادهای مسوول در همه خطوط باید چالش‌ها و موانع اجرای این قانون را احصا کنند.
وی با بیان اینکه در پرداخت تسهیلات برای جوانی جمعیت مشکلی نداریم گفت: یکی از موضوعات اصلی فرهنگ‌سازی است و باید در این زمینه با مشارکت رسانه‌ها اهتمام بیشتری صورت گیرد.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی هم در نشست قرارگاه استانی حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در سال ۱۴۰۲ با برشمردن تبعات کاهش موالید و افزایش جمعیت سالمندان گفت: پیری جمعیت عواقب و مشکلات زیادی به دنبال دارد که موضوعات امنیتی از مهمترین آنهاست زیرا اگر نیروی جوان و خلاق در عرصه امنیت نداشته باشیم با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو خواهیم بود.
سید محمدرضا طالبی افزود: همه دستگاه‌های اجرایی باید به اجرای درست قانون جوانی جمعیت تمکین کنند و در این خصوص عملکرد مدیران از سوی دفتر امور بانوان و خانواده استانداری ارزیابی می‌شود.
اضافه شدن چهار شهرستان به شمول قانون جوانی جمعیت
بعد از تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت با توجه به نرخ ۲.۵ درصد باروری که ملاک عمل در این قانون پیش‌بینی شده بود، چهار شهرستان خراسان جنوبی از جمله نهبندان، سربیشه، درمیان و قاینات امکان برخورداری از مزایای آن را پیدا نکردند.
با پیگیری‌های مسوولان و نمایندگان خراسان جنوبی در سال گذشته این چهار شهرستان استان هم مشمول مزایای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت شدند و از این پس تمامی شهرستان‌های خراسان جنوبی مشمول این قانون هستند.
در قالب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، حمایت‌های خوبی در زمینه درمان ناباروری، حمایت‌های بیمه‌ای، مرخصی‌های دوران بارداری و پس از بارداری بانوان شاغل، واگذاری زمین و تسهیلات بانکی به عنوان مشوق‌های فرزندآوری انجام شده است.
پس از اجرای این برنامه‌های تشویقی و حمایتی گزارش‌های رسمی حاکی است که روند نزولی ولادت در استان خراسان جنوبی کنترل شده و امیدواری را برای افزایش جمعیت بیشتر کرده است.
پرداخت تسهیلات بانکی یکی از مشوق‌هاست و به گفته معاون شورای هماهنگی بانک‌های خراسان جنوبی سال گذشته چهار هزار و ۷۹۷ میلیارد ریال تسهیلات فرزندآوری توسط بانک‌های استان به متقاضیان پرداخت شده است.
ضیائیان احمدی افزود: طبق دستورالعمل تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری سال ۱۴۰۲ برای فرزندانی که از سال ۱۴۰۰ به بعد به دنیا آمده‌اند، تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری به ازای فرزند اول ۳۰ میلیون تومان، به ازای فرزند دوم ۶۰ میلیون تومان است و برای فرزندان سوم، چهارم، پنجم و بیشتر به ترتیب ۹۰، ۱۲۰ و ۱۵۰ میلیون تومان پرداخت می‌شود.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی هم اعلام کرد: در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت از آبان ۱۴۰۰ یک قطعه زمین رایگان به خانواده‌های دارای سه فرزند اعطا می‌شود اما هزینه آماده‌سازی بعد از ۲ سال تنفس به صوت اقساطی از آنان دریافت خواهد شد.
وحید داعی گفت: برای انجام این حمایت غیر از محدودیت در شهر بیرجند برای مابقی شهرستان‌ها محدودیتی وجود ندارد و تاکنون چهار هزار و ۵۸۵ نفر در استان خراسان جنوبی با شرط داشتن سه فرزند و بیشتر، متقاضی مسکن هستند که موفق به ثبت‌نام در سامانه جامع شده‌اند.
رویداد جایزه ملی جوانی جمعیت
همچنین رویداد "جایزه ملی جوانی جمعیت" نخستین رویداد علمی، فرهنگی و اجتماعی ملی در حوزه جمعیت کشور است که در راستای فرهنگ‌سازی افزایش جمعیت اواخر اردیبهشت امسال برگزار می‌شود.
مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری خراسان جنوبی در این باره گفت: هدف از اجرای این رویداد در ستاد ملی جمعیت کشور، پایش و ارزیابی عملکرد مراجع مرتبط با قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و انتخاب برترین‌ها در بخش‌های خانواده، رسانه، سازمان‌های مردم‌نهاد، شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی و نخبگان است که خراسان جنوبی در این رویداد مشارکت می‌کند.
فرشته اسدزاده افزود: این رویداد در راستای تحقق سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه خانواده و جوانی جمعیت، فرهنگ‌سازی در زمینه افزایش جمعیت (ازدواج و فرزندآوری) و ارج نهادن به زحمات مراجع مرتبط و ایجاد انگیزه، روحیه و شوق تلاش برگزار می‌شود.
وی اظهار داشت: براساس دستورالعمل‌های ابلاغی، این رویداد علاوه بر اینکه الگویی برای اجرای اقدامات قانونی در حوزه افزایش جمعیت محسوب می‌شود، رخدادی مبتنی بر فرهنگ و هنر غنی اسلامی - ایرانی در حوزه جوانی جمعیت با هدف افزایش اقدامات فرهنگی و هنری است.
مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری خراسان جنوبی حرکت به سمت رشد منفی جمعیت و سالمندی را از عواقب کم جمعیتی برشمرد و بر هم‌افزایی همه حوزه‌های تاثیرگذار در زمینه فرهنگ‌سازی در راستای توجه به موضوع تعالی جمعیت تاکید کرد.
لزوم توجه به بهداشت روانی در اجرای قانون جوانی جمعیت
اما یک روانشناس و مشاور خانواده گفت: تک فرزندی در عین حال که شاید مزایایی داشته باشد و از نظر مالی امکانات بیشتری به تک فرزند می‌رسد اما فرزندان ما در دوران کودکی باید یکسری فرصت‌هایی را برای برقراری تعامل با همسالان خود داشته باشند که برخی از آنها با رفتن به مهدکودک و مدرسه به دست می‌آید اما این کافی نیست.
بهناز زال در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: فرزندان باید یاد بگیرند که اگر سهم مشترکی برای همه اعضای خانواده وجود داشته باشد آنجا باید بتوانند سازگاری را تمرین کنند و برای تک فرزندی این شرایط مهیا نمی‌شود اما وقتی تعداد فرزندان بیشتر باشد این فرصت را پیدا می‌کنند که با منابع و امکانات محدود و مشخص خانواده تطبیق پیدا کنند.
وی اظهار داشت: بر اینکه فرزندان بتوانند زمینه لازم را از لحاظ مهارت‌های ارتباط موثر پیدا کنند بهترین زمان و مکان خانواده است که همیشه وجود دارد چون این فرصت در مهدکودک و مدرسه به نوع دیگر یا فضای دیگر برای تمرین این مهارت‌ها است.
این روانشناس افزود: خیلی از اوقات والدین تک فرزند معتقدند برای فرزند خود اوقات بیشتری را برای بازی یا انجام کارهای دیگر صرف می‌کنند در صورتی که این نکته برای همه خانواده‌ها قابل انجام نیست و گاهی وقت کافی هم داشته باشند، زمان زیادی را صرف آموزش و ارتقای سطح توانمندی بچه‌ها صرف نمی‌کنند در حالی که با تعداد فرزند بیشتر این امکان برای بچه‌ها فراهم می‌شود.
وی گفت: همه والدین نمی‌توانند مانند کودکان با آنان بازی کنند، اگر بازی هم می‌کنند بازهای بزرگانه است و فضای لازم برای اینکه فرزند تمرین لازم را برای ارتباط موثر داشته باشد به طور کامل به دست نمی‌آید اما با وجود فرزندان بیشتر این فضا بیشتر فراهم می‌شود.
زال ادامه داد: وقتی والدین یک فرزند دارند و همه امکانات را برای او فراهم می‌کنند، توقع و انتظارات فرزند از دیگران بیشتر می‌شود زیرا محدودیت را در خانواده نداشته لذا با همین پیش فرض وارد مهدکودک یا مدرسه می‌شود و سازگاری با دیگر بچه‌ها کاهش می‌یابد.
وی تصریح کرد: اگر والدین سعی کنند از تک فرزندی فاصله پیدا کنند به نفع فرزند هم هست بنابراین والدین باید آمادگی کافی را برای داشتن فرزند داشته باشند که این آمادگی فقط مالی نیست.
مشاور خانواده و دکترای روانشناسی گفت: والدین اول از همه باید با نیازهای بچه‌ها در سنین مختلف، با ویژگی‌های طبیعی و غیر طبیعی که بچه می‌تواند داشته باشد، آشنا شوند تا بتوانند خلاء عاطفی و امکانات مورد نیازش را پوشش دهند که برخی از والدین این خلاء عاطفی را خودشان برطرف می‌کنند و برخی افراد از طریق آوردن فرزندان بیشتر این کار را انجام می‌دهند.
نباید به موضوع جوانی جمعیت تک بعدی توجه شود، باید افزایش جمعیت سالم از لحاظ جسمی و روانشناختی مورد قرار گیرد و والدینی که فرزندان بیشتری به دنیا می آورند بتوانند بهداشت روانی فرزندان خود را تامین کنند.
وی افزود: نباید به موضوع جوانی جمعیت تک بعدی توجه شود و باید افزایش جمعیت سالم هم از لحاظ جسمی هم روانشناختی مورد توجه قرار گیرد، والدینی که فرزندان بیشتری به دنیا می‌آورند باید بتوانند بهداشت روانی فرزندان خود را تامین کنند.
زال گفت: دلایلی که برای جوانی جمعیت مطرح می‌شود قابل قبول است اما سیاستگذاری که انجام می‌شود باید در راستای ارتقای بهداشت جسمی و روانی افراد و خانوادهای آنان باشد، ما نمی‌توانیم صرفا به یک بُعد بپردازیم و هر خانوادهای چه تک فرزند باشد و چه بخواهد فرزندان دیگری بیاورد باید از آینده فرزندان خود اطمینان خاطر داشته باشد.
وی اظهار داشت: قانون جوانی جمعیت اگر دغدغه‌های مردم از نظر اقتصادی و آینده فرزندانشان را تامین کند قاعدتا طرح خوبی است اما آنچه الان در جامعه می‌بینیم نگرانی که افراد دارند در زمینه تامین هزینه‌ها و آینده فرزندانشان به لحاظ ازدواج و اشتغال است که این دغدغه‌ها مانع از فرزندآوری می‌شود.
کنترل روند نزولی جمعیت در خراسان جنوبی
اکنون با گذشت حدود یک سال و نیم از اجرای قانون "حمایت از خانواده و جوانی جمعیت" آمارها در خراسان جنوبی حاکی از کنترل روند نزولی ولادت است و بنابر اعلام مدیرکل ثبت احوال خراسان جنوبی، از زمان ابلاغ این قانون و از اول آذر سال ۱۴۰۰ تا ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ طبق آمارگیری ۱۹ هزار و ۷۶۸ واقعه ولادت در استان ثبت شده که نسبت به مدت مشابه قبل حدود چهار دهم درصد افزایش یافته است.
مرتضی امیرآبادی‌زاده گفت: این در حالی است که طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱ روند واقعه ولادت در استان خراسان جنوبی کاهشی بوده اما با اجرای قانون جوانی جمعیت از شیب نزولی آن کاسته شده است.
وی از کسب رتبه دوم خراسان جنوبی در کشور به لحاظ نرخ ولادت خبر داد و افزود: نرخ ولادت استان ۱۷.۹ در سال ۱۴۰۱ بوده و این رتبه فاصله معناداری با نرخ ۱۲.۹ کشوری در همان سال داشته است.
مدیرکل ثبت احوال خراسان جنوبی اظهار داشت: سال گذشته ۱۴ هزار و ۸۸۶ واقعه ولادت در استان به ثبت رسید که در مقایسه با سال ۱۴۰۰ که ۱۴ هزار و ۹۴۴ واقعه بود، کاهش چهار دهم درصدی را داشته است.
وی گفت: از مجموع ولادت‌ها در این مدت ۱۰ هزار و ۴۹ مورد در مناطق شهری و چهار هزار و ۸۳۷ مورد در مناطق روستایی بوده همچنین هفت هزار و ۵۸۹ ولادت پسران و هفت هزار و ۲۹۷ ولادت دختران به ثبت رسیده است.
تعداد پسران بیشتر از دختران است
امیرآبادی‌زاده میانگین سن مادران را ۲۹.۸ سال و پدران را ۳۳.۸ سال ذکر کرد و افزود: سال گذشته به ازای ۱۰۰ ولادت دختر، ۱۰۴ پسر به دنیا آمد و در مجموع هفت هزار و ۵۸۹ نوزاد پسر و هفت هزار و ۲۹۷ نوزاد دختر در خراسان جنوبی متولد شدند.
وی با بیان اینکه ۹۹.۵ درصد ولادت‌ها در استان در مهلت قانونی ثبت شده است گفت: از مجموع ولادت ثبت شده در خراسان جنوبی ۱۸۴ مورد دوقلوزایی و پنج مورد سه قلوزایی بوده است.
مدیرکل ثبت احوال خراسان جنوبی اظهار داشت: فاطمه، فاطمه الزهرا، زینب، ریحانه و زهرا بیشترین فراوانی نام در بین دختران و امیرعلی، ابوالفضل، امیرحسین، علی و محمد بیشترین فراوانی نام برای نوزادان پسر است.
وی همچنین تعداد موارد فوت در سال گذشته را چهار هزار و ۳۳۷ واقعه با کاهش ۱۳.۲ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ اعلام کرد و گفت: از این تعداد ۲ هزار و ۴۴۸ واقعه شهری و هزار و ۸۸۹ واقعه روستایی بوده است.
امیرآبادی‌زاده ادامه داد: نسبت جنسی حاصل از فوت ۱۲۸ واقعه فوت مردان به ازای ۱۰۰ مورد فوت زنان با میانگین سنی ۶۹.۹ بوده است.
وی بیشترین گروه سنی فوت‌شدگان را ۸۵ تا ۸۹ سال با فوت ۶۷۲ نفر اعلام کرد و گفت: ۹۹.۱ درصد موارد ثبت فوت در مهلت قانونی انجام شده است.
جمعیت استان خراسان جنوبی در سال ۱۴۰۲ طبق برآورد مرکز آمار ایران ۸۳۶ هزار نفر است که از این تعداد ۴۲۷ هزار نفر مردان و ۴۰۹ هزار نفر زنان هستند. این استان از نظر شاخص جمعیت رتبه ۲۸ کشور را دارد.
نظر شما