به گزارش ایرنا، تامین امنیت غذایی برای جوامع امروزه با پیچیدگی های خاصی همراه است چرا که منابع آب و خاک محدود هستند و با اتکا به برنامه های قدیمی و روش های سنتی کشت امکان تهیه و تامین غذا برای جمعیت زمین میسر نیست.
بسیاری از کشورهای دنیا امروزه با تدوین برنامه ها و سیاست های مختلف به سمت کشاورزی صنعتی و دانش بنیان حرکت کرده اند و این نیاز نیز در کشور ما به شدت احساس می شود، یکی از این موارد، پیاده سازی الگوی کشت مناسب در اراضی کشاورزی است که اکنون به یکی از اولویت های اساسی وزارت جهاد کشاورزی بدل شده است.
اصلاح الگوی کشت را باید به عنوان یک پیش نیاز و الزام برای حرکت به سمت و سوی کشاورزی مدرن دانست، موضوعی که چندسالی است مطرح می شود اما در دولت سیزدهم با ابلاغ سند الگوی کشت عملا کلید خورد و به مرحله اجرا درآمد.
پیاده سازی الگوی کشت در قزوین با توجه به برخورداری این استان از دشت حاصلخیز ۴۵۰ هزار هکتاری قزوین که توان تامین غذا برای بیش از ۲۰ میلیون نفر را داراست و از جمله چند دشت مستعد کشاورزی ایران به شمار می رود از اهمیت بالایی برخوردار است.
سند الگوی کشت استان قزوین پاییز پارسال ابلاغ شد، سندی که اجرای آن به طرح پایدار سازی و احیا و تقویت دشت قزوین گره خورده است، موضوعی که حتی دغدغه مقام معظم رهبری نیز به شمار می رود و ایشان در سفر به این دیار بر این موضوع تاکید داشتند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) برای اطلاع شهروندان از آخرین وضعیت اجرای سند الگوی کشت در استان قزوین میزگردی را با حضور مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی، مدیر پیشران الگوی کشت و یکی از کارشناسان و متخصصان حوزه زراعت و رییس سابق نظام مهندسی کشاورزی قزوین برگزار کرد که در ادامه آنرا می خوانید.
کاهش هزینه های تولید را در دشت قزوین با اجرای الگوی کشت
حسن جلیلوند مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین در این میزگرد گفت: در الگوی کشت به دنبال ایجاد هزینه و زحمت برای کشاورزان نیستیم بلکه می کوشیم تا با اتخاذ سیاست هایی ضمن حفظ و ارتقای امنیت غذایی جامعه، موجب پایداری فعالیت های کشاورزی و سوددهی به کشاورزان شویم.
این مسوول گفت: در کنار حمایت هایی از جمله ارایه بذور اصلاح شده، کود و تخصیص آب برای اجرای الگوی کشت تلاش شده تا از محل اعتبارات و ردیف های تعیین شده برای تسهیلات به بخش کشاورزی، این منابع مادی را برای تهیه ماشین آلات و ادوات مورد نیاز محصولات اساسی تخصیص دهیم چرا که وقتی در این بخش شاهد تقویت امکانات و مکانیزاسیون باشیم هزینه های تولید و کشت محصول پایین می آید و این موضوع به سود کشاورز است.
جلیلوند ادامه داد: در گذشته بذور جدید و اصلاح شده و همچنین ماشین آلات و ادوات محدود و کم بود و تولید یک محصول خاص شاید برای خیلی از کشاورزان به صرفه نبود اما امروز چنین شرایطی را شاهد نیستیم و با حمایت های دولت و پیاده سازی سند الگوی کشت و اجرای کشاورزی قراردادی، کشاورزان می توانند با خیال راحت به تولید محصولات اساسی بپردازند.
مدیر زراعت جهاد کشاورزی قزوین گفت: امروزه دستگاه هایی در حوزه کاشت فعالیت می کنند که می توانند میزان بذر مصرفی را تا حد زیادی کاهش دهند مثلا در شیوه سنتی کشت گندم برای هرهکتار نیاز به ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم بذر نیاز بود اما امروزه با دستگاه های کارنده جدید این نیاز به کمتر از ۱۲۰ کیلوگرم در هر هکتار کاهش یافته که این به معنای کاهش هزینه های تولید است.
وی از جایگزینی محصولات کم آب بر به جای پرآب بر به عنوان یکی از اولویت های الگوی کشت نام برد و گفت: برای نمونه در مناطقی مانند بویین زهرا که کشت محصولات پرآب بر مانند ذرت علوفه ای توجیح ندارد و خاک آن شور و لب شور و اقلیم آن خشک و نیمه خشک است باید به کشت سورگوم روی آورد.
جلیلوند با بیان اینکه امروز دنیا در حوزه کشاورزی تنها به افزایش تولید فکر نمی کند بلکه کاهش هزینه های تولید نیز یک اولویت مهم است و قیمت تمام شده تولید محصولات کشاورزی و میزان استفاده آنها از منابع خاک و آب یک شاخص تعیین کننده است،اظهار کرد: در الگوی کشت می خواهیم با کمترین استفاده از منابع آب و خاک در دشت قزوین بهترین بازخورد و نتیجه و در واقع تولید را داشته باشیم.
وی با اشاره به تغییر روش های آبیاری نوین و آرایش کشت و نقش آن در کاهش مصرف آب و ارتقای عملکرد در اراضی کشاورزی،گفت: این مهم نیز در اجرای الگوی کشت در دشت قزوین مورد توجه قرار گرفته است، در حال حاضر با تغییر آرایش کشت و تغییر فواصل لوله گذاری ها دیگر نیاز به جابه جایی آنها برای تغییر کشت نیست و کشاورز می تواند کشت پاییزه و تابستانه خود را بدون جابه جایی لوله ها انجام دهد که این موضوع نیز به کاهش هزینه های تولید کمک می کند.
مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی قزوین با ذکر اینکه باید برای احیای دشت قزوین شاهد بهره وری در استفاده از منابع آب و خاک باشیم، چیزی که در اصلاح الگوی کشت به طور جدی مورد توجه قرار گرفته است،افزود: در همین رابطه باید به کشت گیاهان کم آب بر و متناسب با اقلیم منطقه خود توجه داشته باشیم که طی چند دهه اخیر مورد غفلت قرار گرفته است.
وی ادامه داد: در گذشته در دشت قزوین شاهد کشت هندوانه دیم و یا خیار دیم با حداقل آب ممکن بودیم که نیازهای مردم را پاسخ می داد اما بعد از آن به سمت کشت محصولات پرآب بر رفتیم بنابراین بخشی از اصلاح الگوی کشت در منطقه باید استفاده از ظرفیت اراضی دیم و کشت محصولات کم آب بر و همچنین توسعه گلخانه ها و بردن کشت محصولات جالیزی از فضای باز به فضاهای بسته باشد که این مهم در دستور کار قرار دارد.
جلیلوند با بیان اینکه کشاورزی حفاظتی با هدف حفاظت بهتر از منابع آب و خاک در دشت قزوین به عنوان یکی از برنامه های الگوی کشت مورد توجه قرار دارد،اظهار کرد: در این نوع کشاورزی کمترین دخالت ممکن در حین کاشت، داشت و برداشت در خاک انجام می شود و در سال های اخیر شاهد توسعه این نوع کشت در اراضی قزوین هستیم، به عنوان نمونه با جایگزینی محصولات کم آب بر و اجرای کشاورزی حفاظتی و کشت گیاهان جایگزین مانند خللر و ماشک و گلرنگ و کامیلنا در هر هکتار شاهد صرفه جویی بیش از ۵۰ درصدی و در مجموع شاهد ۱۰ میلیون متر مکعب کاهش مصرف آب در زمین های کشاورزی دشت قزوین بودیم.
وی با بیان اینکه در قالب اصلاح الگوی کشت استفاده از ارقام زودرس در دشت قزوین نیز مورد توجه قرار گرفته است،افزود: در گذشته ارقام دیررس در کشت محصولات اساسی مورد استفاده قرار می گرفت که آب زیادی را مصرف می کرد اما امروزه از ارقام زودرس استفاده می شود که در هرهکتار موجب صرفه جویی هزار و ۵۰۰ متر مکعب آب می شود و با استفاده از این ارقام نیز شاهد ۱۲ میلیون متر مکعب صرفه جویی در مصرف آب بودیم.
این مسوول با بیان اینکه در اجرای الگوی کشت به دنبال ایجاد یک نظام پایدار تولید و درآمد هستیم،افزود: این مهم با اجرای کشاورزی قراردادی محقق می شود که قزوین از استان های پیشگام در این حوزه است.
جلیلوند از کشت قراردادی به عنوان یکی از مهم ترین مولفه های پیشبرد سیاست الگوی کشت و یکی از راه های تقویت دشت قزوین نام برد و گفت: در کشاورزی قراردادی کشاورزان برای کشت محصولات کم آب بر و اساسی مورد تشویق و حمایت قرار می گیرند و محصول آنها پیش از کشت خریداری می شود که این مهم برای بسیاری از محصولات مهم کلید خورده است.
کشت محصولات کم آب بر و اقتصادی در دشت قزوین با اجرای الگوی کشت
سمیه بهرام نژاد مدیر پیشران الگوی کشت استان قزوین نیز در این میزگرد گفت: الگوی کشت یک نظام کشت را با توجه به وضعیت منابع تولید شامل آب و خاک و نهاده ها و اطلاعات مربوط به مزیت نسبی و قیمت بازار و تناسب سنجی اراضی و شرایط اقلیمی مناطق مشخص می کند و باید از آن به عنوان کشاورزی هوشمند یاد کرد که اجرای آن می تواند موجب پایداری فعالیت های کشاورزی دشت قزوین و احیا و تقویت این دشت شود و بهره برداری از آب و خاک این دشت را اصلاح کند.
وی اظهار کرد: در واقع با اجرای الگوی کشت هیچ گونه توسعه کشت به دلیل منابع محدود آب در دشت قزوین نخواهیم داشت اما کاهش تولید را نیز نباید شاهد باشیم.
بهرام نژاد ادامه داد: سند ملی الگوی کشت سال گذشته نهایی و به استان ها نیز ابلاغ شد و براساس آن کار در ۲ فاز آغاز شد که در مرحله اول ایجاد آمادگی و مطالعه برای اصلاح ترکیب کشت ها بود و مرحله دوم نیز شامل اصلاح و تغییر کشت ها بود.
وی اضافه کرد: در پیشبرد سیاست های الگوی کشت مزیت اقتصادی یک فاکتور مهم است بنابراین تلاش می شود با ارتقای بهره وری، هزینه های تولید کشاورزان را کاهش داده و درآمد آنان را افزایش دهیم.
مدیر پیشران الگوی کشت قزوین گفت: کاهش کشت محصولات پرآب بر مانند خربزه و هندوانه که منابع آبی زیادی را به خود اختصاص می دهند نیز با جدیت دنبال می شود البته کشت این محصولات برای کشاورزان صرفه اقتصادی دارد و باید محصولاتی را جایگزین کرد که همان میزان و یا بیشتر برای کشاورزان آورده اقتصادی داشته باشد که این مهم در برنامه های ما و سند الگوی کشت قزوین دیده شده است.
وی با اشاره به اهمیت جایگزینی محصولات کم آب بر به جای پرآب بر در دشت قزوین و توجه به این موضوع در اجرای الگوی کشت،گفت: در این حوزه ابتدا نیازمند فعالیت های ترویجی هستیم مثلا خیلی از کشاورزان عادت به کشت محصولات کم آب بر ندارند و یا آنرا اقتصادی نمی دانند که در این رابطه فعالیت های آموزشی شروع شده است.
بهرام نژاد گفت: به طور نمونه در گذشته کشاورزان از کشت گیاه کم آب بر سورگوم استقبال نمی کردند اما امروز مزارع الگویی این محصول به مساحت ۵۰ هکتار ایجاد شده و کشاورزان با فواید کشت این محصول آشنا می شوند ضمن آنکه در دامداری ها نیز برای استفاده از این علوفه فعالیت های ترویجی انجام می شود.
وی با اشاره به سیاست های حمایتی کاشت محصولات کم آب بر در دشت قزوین به دنبال اجرای الگوی کشت،گفت: تامین بذر سورگوم را نیز برای کشاورزان در دستور کار قرار داریم و در سطح ۵۰۰ هکتار بذر مورد نیاز به شکل نیم بها و یارانه ای در اختیار زارعین قرار می گیرد.
بهرام نژاد گفت: در کنار تامین بذر و کود مورد نیاز کشاورزان در اجرای الگوی کشت، ارایه تسهیلات مکانیزاسیون و کشاورزی قراردادی نیز هدف گذاری شده است که مجموع این ها عاملی برای پیشبرد برنامه های ما و اصلاح کشت در دشت قزوین هستند.
مدیر پیشران الگوی کشت استان قزوین همچنین اظهار کرد: تلاش داریم تا تسهیلات تعریف شده در بخش کشاورزی را به سمت و سوی کشاورزان که الگوی کشت را رعایت می کنند هدایت کنیم تا این عامل مشوقی برای پیاده سازی برنامه های ما در دشت قزوین باشد.
بهرام نژاد در ادامه با اشاره به تاکیدات مقام های عالی کشور از جمله مقام معظم رهبری و رئیس جمهور در رابطه با احیای دشت قزوین،اظهار کرد: بیش از ۱۵۰۰ میلیارد تومان از اعتبارات مصوبات سفر رئیس جمهور برای بخش کشاورزی قزوین در حوزه آب و خاک هزینه می شود که می تواند به پیشبرد بهتر سیاست های الگوی کشت و تقویت این دشت کمک کند.
انگیزه بخشی و آموزش به کشاورزان لازمه اجرای الگوی کشت در دشت قزوین
فرزاد خوش اخلاق کارشناس حوزه کشاورزی هم در این میزگرد گفت: دشت قزوین به دلیل بهره برداری نامناسب از منابع آب و خاک و حفر چاه های غیرمجاز در دهه های گذشته آسیب زیادی دیده است و اگر برای این دشت فکری نکنیم شاهد اتفاقات تلخی در آن خواهیم بود.
وی با بیان اینکه اتفاق خوب در رابطه با دشت قزوین هم افزایی مسوولان ملی و استانی برای نجات و احیای این دشت است،افزود: اجرای مناسب برنامه الگوی کشت می تواند به این مهم کمک کند و موجب پایداری فعالیت های کشاورزی در این دشت شود.
خوش اخلاق اظهار کرد: در گذشته به دلیل نداشتن یک راهبرد مناسب و واحد شاهد آسیب های زیادی به دشت قزوین بودیم مثلا شهرک های صنعتی و نیروگاه در دشت احداث کردیم اما الگوی کشت می تواند یک مدیریت واحد را در دشت ایجاد کند تا ضمن حفظ دشت بتوانیم شاهد پایداری کشاورزی و تولید محصولات در راستای تامین امنیت غذایی در آن باشیم.
رئیس سابق نظام مهندسی کشاورزی استان قزوین گفت: برای پیشبرد مطلوب الگوی کشت که به نجات و احیای دشت قزوین منجر می شود باید ۲ عامل اصلی را مورد توجه قرار داد که شامل ایجاد انگیزه و آموزش در بین بهره برداران یا کشاورزان است.
وی اظهار کرد: مهم ترین مجریان اجرای الگوی کشت کشاورزان هستند و اگر آنها از انگیزه کافی و آموزش لازم برای اجرای این سیاست برخوردار نباشند تمامی فعالیت ها و کارهای پیش بینی شده در این حوزه بدون نتیجه می ماند.
خوش اخلاق با بیان اینکه در برخی مزارع آبی ما در دشت قزوین عملکرد و میزان تولید از مزارع دیم کمتر است،افزود: باید با آموزش مناسب و توسعه فناوری بتوانیم بهره وری را در زمین های کشاورزی خود افزایش دهیم.
این کارشناس حوزه زراعت گفت: تلاش هایی برای ایجاد منطقه آزاد کشاورزی در دشت قزوین انجام شده که باید به ثمر بنشیند چرا که این یک ایده بسیار خوب است که می تواند برنامه های الگوی کشت را تکمیل کند و به معنای واقعی به نجات و احیای دشت قزوین کمک کند.
رهاورد:
پیشبرد الگوی کشت بدون شک یک راهکار مهم برای احیا و تقویت دشت قزوین به شمار می رود اما در این بین باید از مقوله آموزش کشاورزان و انگیزه بخشی و ارایه مشوق ای لازم غفلت نکرد چرا که در مرحله اجرا بهره برداران و کشاورزان هستند که این برنامه را اجرا و پیاده می کنند.
نظر شما