به گزارش ایرنا ، دیابت یکی از بیمارهای خاموش جامع بشری به شمار می رود که حرکتی خزنده شمار بسیاری از افراد را مبتلا کرده است و با اینکه به راحتی قابل پیشگیری است و با اصلاح سبک زندگی و تغذیه سالم و ورزش می توان برای همیشه از این بیماری دوری جست، اما ارمغان نامبارکی برای سبک زندگی های کنونی شده و حاصل کم تحرکی ها و غذاهای ناسالم شده است.
دیابت، این شیرینی طعم تلخ مبتلایان را در چنگال خود گرفتار کرده است تا از یکسو متمایل به غذاهای شیرین باشند و از سوی دیگر کوچکترین خوراکی شیرین همچون سمی مهلک بر پیکر آنان وارد می شود و در عین حال زمینه ساز دیگر بیماری ها و نارسایی های قلبی و کلیوی نیز خواهد شد.
کارشناسان بهداشت و درمان هشدار می دهند با گسترش روزافزون عوامل خطرآفرین مانند فشار خون بالا، چاقی، اضافه وزن، چربی خون بالا دیابت به یک بیماری با تعداد زیادی مبتلا در جهان و به چالشی مهم برای بخش سلامت مبدل شده است و بیم آن دارند که در سال های نه چندان دور در صورت رعایت نکردن نکات لازم برای شناسایی و پیشگیری، حرکت چراغ خاموش این بیماری و عوارض ناشی از آن به مرحله بحرانی برسد.
گفته می شود دیابت به عنوان یکی از مهمترین علل مرگ و میر و بیماری در سراسر جهان، بار اقتصادی سنگینی بر سیستم بهداشت و درمان تحمیل می‌کند که بر این اساس انجام مداخلات مبتنی بر جمعیت به منظور پیشگیری از بروز دیابت، افزایش تشخیص زودرس، تغییر در شیوه زندگی و استفاده از مداخلات دارویی جهت جلوگیری یا تأخیر در پیشرفت عوارض ناشی از بیماری بسیار حائز اهمیت است.
دیابت یک بیماری مزمن ناتوان کننده محسوب می‌شود که عوارض بسیاری مانند آسیب‌های قلبی عروقی، چشمی، کلیوی، زخم‌های دیابتی و نابینایی را به همراه دارد و هزینه‌های فراوانی را نیز بر خانواده‌ها و جامعه تحمیل می‌کند.
البته نکته امیدوارکننده درباره دیابت این است که این بیماری با روش‌های پیشگیرانه و درمانی قابل مهار است، سازمان بهداشت جهانی نیز در هدف‌گذاری‌های خود ابراز امیدواری کرده که شیوع آن تا سال ۲۰۲۵ میلادی متوقف شود.
سه نوع دیابت وجود دارد و در فرد مبتلا به دیابت گلوگز یا قند خون نمی تواند به سلول ها برسد و سطح آن در خون افزایش می یابد و با گذشت زمان آسیب های جدی به قلب، عروق، چشم ها، کلیه ها و اعصاب وارد می شود.
در دیابت نوع یک که بطور معمول از دوران کودکی آغاز می شود، بر اثر کمبود تولید انسولین در بدن بوجود می آید و کنترل آن تنها با مدیریت روزانه انسولین میسر است.
این نوع از دیابت با دانش کنونی بشر قابل پیشگیری نیست و به بیمار توصیه می شود که مدارا کند، علایم این نوع بیماری شامل دفع بیش از حد ادرار، احساس تشنگی و گرسنگی مکرر، کاهش وزن، تغییرات بینایی و خستگی است.
دیابت نوع ۲ شکلی از دیابت به دلیل شیوه نادرست زندگی بوجود می آید و بطور معمول ناشی از نبود تحرک و اضافه وزن است، تا سال ها پیش این نوع دیابت فقط در بزرگسالان دیده می شد، ولی در زمان حاضر سیل آن به کودکان نیز رسیده و توجه به شیوه زندگی سالم تنها راه کنترل این معضل عمومی است.
چاقی، چربی خون و فشار خون بالا و سابقه ابتلای اعضای خانواده به این بیماری به عنوان عوامل تاثیرگذار ابتلا به این نوع دیابت است و تشنگی فراوان، تکرر ادرار، بی حسی، بی حوصلگی، عصبی بودن ، ایجاد زخم و دیر التیام یافتن آن از جمله علائم بیماری است و در صورت درمان نکردن و انجام مراقبت های بهداشتی لازم باعث می شود که فرد به سمت نابینایی، نارسایی کلیوی، سکته مغزی و قطع عضو پیش برود.
دیابت نوع سوم که دیابت بارداری نیز به آن می گویند در سه تا پنج درصد زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی رخ می دهد و پس از پایان بارداری بیماری برطرف می شود و یا در بارداری های بعدی بروز می کند.
این در حالی است که دیابت گرچه تا آخر عمر با فرد بیمار همراه است، اما رعایت دستورالعمل های بهداشتی و زندگی می تواند در کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد و زندگی بدون درد و رنج ناشی از دست دادن اعضای حیاتی بدن همچون کلیه و دیالیز شدن را سپری کنند که در این راستا با اجرای طرح سراسری غربالگری فشارخون و دیابت در سطح کشور تلاش شده است که افراد مبتلا به این بیماری خاموش شناسایی و از همان مراحل ابتدایی بروز این بیماری راه های درمانی آغاز و پیگیری شود.
غربالگری دیابت و قند خون بیش از یک میلیون نفر در لرستان
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: یک میلیون و ۱۰۳ هزار و ۹۸۹ نفر در این استان غربالگری دیابت و قند خون می شوند.
دکتر مریم کوشکی بیان کرد: توسعه شهرنشینی، شاخص های بهداشتی و امید به زندگی را نیز افزایش داده و در راستای شهرصنعتی شدن و زندگی شهرنشینی امید به زندگی هم افزایش یافته است، میانگین سنی نیز بالاتر رفته است.
وی با بیان اینکه افزایش سن باعث بالارفتن آمار بیماری های غیرواگیر می شود، اظهار داشت: افزایش سن و از طرفی سبک زندگی و شهرنشینی باعث افزایش بیماری‌های غیر واگیر شده است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان با اشاره به اینکه بیش از ۵۳ درصد علل مرگ و میر در جهان بیماری های غیرواگیر است، ادامه داد: این بیماری ها شامل دیابت، پرفشاری خون، قلبی عروقی، سرطان‌ها و بیماری های مزمن تنفسی می شود که بیماری های قلبی عروقی، مرگ و میر بالاتری دارد.
کوشکی با اشاره به اینکه یکی از علت های اصلی بیماری قلبی عروقی پرفشاری خون است، عنوان کرد: با بررسی دیابت، فشار خون، سرطان و بیماری های مزمن تنفسی چهار عامل خطر مشترک کم تحرکی، تغذیه نامناسب، مصرف الکل و مواد مخدر شناسایی شد.
وی تاکید کرد: مهمترین علل مرگ و میر بیماری های غیرواگیر نیز این چهار مورد هستند و این در حالی است که این بیماری ها به راحتی قابل پیشگیری می باشند و با اصلاح سبک زندگی و تغذیه مناسب می توان این بیمارها را پیشگیری کرد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان با اشاره به اینکه هزینه های درمان بیماری های غیرواگیر برای فرد مبتلا و سیستم سلامت سنگین است، گفت: کنترل این بیماری ها بر توسعه کشورها نیز تاثیرگذار خواهد بود، چراکه بر اساس محاسبات مبالغ بالایی برای این بیماری ها هزینه می شود.
کوشکی با تاکید بر لزوم اطلاع رسانی به مردم در اهمیت کنترل این بیماری ها و سبک زندگی سالم، تحرک، تغذیه مناسب و دوری از مصرف الکل و دخانیات، افزود: در گذشته غربالگری افراد ۳۰ تا ۷۰ ساله به عنوان جمعیت مولد انجام می‌شد، اما با توجه به کاهش سن بیماری‌ها، در غربالگری جدید افراد ۱۸ سال به بالا در دستور کار قرار گرفت.
وی با اشاره به اینکه پویش ملی غربالگری دیابت و فشار خون بالا در روستاها به طور ۱۰۰ درصد انجام می‌شود، افزود: این غربالگری از ۲۰ آبان ماه تا ۱۵ دی ماه در شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر بصورت کامل و در شهرهای بالای ۲۰ هزار نفر با پوشش ۷۰ درصدی جمعیت ادامه دارد.
کوشکی بر لزوم آگاهی مردم بر سبک زندگی سالم و تغذیه مناسب و ورزش تاکید کرد و گفت: با اصلاح سبک زندگی زندگی و توجه به فاکتورهای ضروری به راحتی می تواند آمار ابتلا به دیابت را کاهش دهد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بیان اینکه جامعه هدف پویش ملی غربالگری دیابت و فشار خون بالا در لرستان یک میلیون و ۱۰۳ هزار و ۹۸۹ نفر است، ادامه داد: فاز اول برنامه سلامت خانواده در شهرستان دلفان شروع شده است و غربالگری ادارات و کارخانجات به صورت سیار انجام و مردم عادی هم با مراجعه به مراکز جامع سلامت شهرها و روستاها غربالگری می‌شوند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بیان اینکه این بیماری ها بعنوان بیماری خاموش شناخته می شوند، یادآور شد: کم تحرکی یکی از عوامل ابتلا به دیابت است در حالیکه ممکن است فرد هیچگونه علایم و عارضه ای نداشته باشد و افرادی که سابقه خانوادگی مثبت دارند باید بیشتر به این موضوع دقت کنند.
کوشکی تاکید کرد: بیماری های خاموش حتی اگر با عارضه جدی نمود نداشته باشند اما به هر حال آسیب بزرگی به بدن وارد خواهند کرد.
وی ادامه داد: غربالگری و پیشگیری کمک می کند بیماری زودتر شناسایی و درمان شود که در این راستا با اجرای طرح غربالگری فرصت بسیار خوبی برای بررسی وضعیت قند و فشار خون مهیا شده است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بیان اینکه جامعه هدف غربالگری لرستان ۱۸ سال به بالا است، اظهار داشت: در این راستا تمام روستاهای استان و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر به بالا در قالب طرح غربالگری سلامت پوشش داده می شوند.
کوشکی اضافه کرد: فاز یک طرح سلامت خانواده در تمام شهرستان دلفان انجام می شود و در بقیه شهرهای بالای ۲۰ هزار نفر جمعیت نیز حداقل ۷۰ درصد جمعیت غربالگری خواهند شد.
وی گفت: از مجموع جمعیت یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفری جمعیت استان یک میلیون و ۱۰۳ هزار و ۹۸۹ نفر باید غربالگری دیابت و فشار خون شوند که این طرح تا ۱۵ دی ماه در استان ادامه دارد.
وی افزود: تاکنون بیش از ۱۰۰ هزار نفر از جامعه هدف استان غربالگری شده است که طی روزهای آینده غربالگری شتاب بیشتری خواهد گرفت و بر اساس برنامه ریزی های انجام شده باید ۱۰،۵ درصد بیماران دیابتی و ۲۴،۵ درصد مبتلایان به فشار خون بالا را شناسایی کنیم.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: این غربالگری در برخی مناطق بصورت سیار انجام می شود که ادارات و کارخانجات سطح استان بصورت سیار و مردم عادی و غیر اداری با مراجعه به مراکز جامع سلامت که تحت پوشش هستند غربالگری خواهند شد.
کوشکی افزود: در این راستا در داروخانه های شبانه روزی، بیمارستان ها و درمانگاه های تخصصی تیم های سیار مستقر خواهد شد.
وی اظهار داشت: هر مراقب سلامت استان ۲ هزار و ۵۰۰ نفر تحت پوشش دارد و جمعیت ۱۸ سال به بالا در سامانه مشخص است و در صورت عدم مراجعه افراد با آنها تماس گرفته خواهد شد تا افراد جهت اجرای طرح غربالگری بصورت ناشتا به مراکز جامع سلامت مراجعه کنند.
اجرای طرح غربالگری دیابت و فشار خون برای ۱۳ هزار مادر باردار لرستان
کارشناس بیماری‌های غیر واگیر دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غیرواگیر در جهان است، این بیماری چهارمین یا پنجمین علت مرگ در اکثر کشورهای توسعه یافته است.
معصومه دارایی اظهار داشت: مبتلایان به اختلال تحمل گلوکز ( بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ ) بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی – عروقی هستند. دیابت نوع ۲ معمولا بیماری میانسالان و سالمندان است، اما طی سال‌های اخیر به علت افزایش میزان چاقی، عدم تحرک بدنی و رژیم غذایی نامناسب، در گروه سنی نوجوانان و جوانان نیز به طور فزاینده‌ای دیده می‌شود که در ایران نیز حداقل ۱۱ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال مبتلا به دیابت هستند و در ۳۰ سال گذشته آمار مبتلایان به این بیماری بیش از ۱۵ برابر افزایش یافته این در حالی است که حدود ۷۵ درصد آنان از بیماری خود مطلع هستند.
وی ادامه داد: براساس گزارشات اداره غیرواگیر وزارت بهداشت، دیابت نوع یک بیماری دوران کودکی و نوجوانی است، دیابت نوع یک می‌تواند در هر سنی رخ دهد و حداقل در حال حاضر نمی‌توان از آن پیشگیری کرد؛ اما در صورت تامین دائمی انسولین، آموزش، خودمراقبتی و اندازه‌گیری قندخون، مبتلایان به دیابت نوع یک می‌توانند در سلامت زندگی کنند ، ولی به طور کلی هیچ مداخله موثر و ایمنی در حال حاضر برای پیشگیری از دیابت نوع یک وجود ندارد و بیش از ۱.۲ میلیون کودک و نوجوان در جهان (تا ۱۹ سال) با دیابت نوع یک زندگی می‌کنند.
دارایی گفت: تعداد افراد مبتلا به دیابت از ۱۰۸ میلیون در سال ۱۹۸۰ به ۴۲۲ میلیون در سال ۲۰۱۴ رسید و در حال حاضر در گروه سنی ۲۰ تا ۷۹ سال در سال ۲۰۲۱ بیش از ۵۳۷ میلیون نفر بود و پیش‌بینی می‌شود این تعداد تا سال ۲۰۴۵ از مرز ۷۸۴ میلیون نفر بگذرد ، از طرفی هزینه‌های بهداشتی _ درمانی ناشی از دیابت در سال ۲۰۲۱ حداقل ۹۶۶ میلیارد دلار بوده است که این مقدار در سال ۲۰۴۵ بالغ بر ۱۰۵۴ میلیارد دلار خواهد شد.
وی افزود: بر اساس آمار منتشر شده از آخرین مطالعه کشوری در سال ۱۴۰۰، برآورد تعداد کل بیماران دیابتی در جمعیت بالای ۲۵ سال ایران بیش از ۷ میلیون نفر و در همان سال شیوع دیابت نیز ۱۴.۱۵ درصد برآورد شد که سهم زنان ۱۴.۷۱ درصد و سهم مردان ۱۳.۴۴ درصد بود ، همچنین شیوع پیش دیابت نیز در همین جمعیت، ۲۴.۷۹ درصد بوده که سهم زنان ۲۳.۵۴ درصد و سهم مردان ۲۶.۳۵ درصد بود و در این جمعیت میزان آگاهی از دیابت ۷۳.۲۹ درصد، پوشش درمان ۶۵.۰۵ درصد و درمان موثر ۳۱.۰۶ درصد بوده است.
وی ادامه داد: مطابق مطالعاتی که در طی سال ۱۳۹۵ و ۱۴۰۰ در کشور اجرا شد ، روند ابتلا به پره دیابت و بیماری دیابت در حال افزایش می باشد ، در حال حاضر در استان لرستان نیز همانند کل کشور ، افراد مبتلا به دیابت ( مورد انتظار ) ۱۰.۵ درصد و افراد پره دیابتی ۱۹.۲ درصد جمعیت ۲۵ سال و بالاتر هستند ، ولی شاخص شیوع بیماری در استان ۵ درصد می باشد که این وضعیت شاخص نشان از بی اطلاعی افراد از بیماری خود می باشد
دارایی با اشاره به برگزاری پویش ملی غربالگری دیابت و فشار خون بالا برای ارتقای برنامه سلامت خانواده تاکید کرد: وزارت بهداشت از آبان ماه ۱۴۰۲ این پویش را با مشارکت و تعامل معاونت بهداشت، معاونت درمان و معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کلیه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور برگزار می‌کند.
وی افزود: هدف این پویش شناسایی و شروع مراقبت و درمان در بیماران مبتلا به دیابت و پرفشاری خون در کشور و افزایش آگاهی جامعه نسبت به عوامل خطر، پیامدها و اهمیت تشخیص زودرس و کنترل بیماری‌های دیابت و پر فشاری خون است.
کارشناس بیماری‌های غیر واگیر دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بیان اینکه این پویش از ۲۰ آبان ماه به طور همزمان در سطح کشور آغاز و تا ۱۵ دی ماه سال جاری ادامه دارد، افزود: گروه هدف در پویش ملی غربالگری دیابت و فشارخون بالا، تمام افراد ۱۸ سال و بالاتر و مادران باردار در هر گروه سنی هستند.
دارایی با بیان اینکه جمعیت هدف غربالگری با میزان ۱۰۰ درصد در روستا و شهرستان‌های با جمعیت کمتر از ۲۰ هزار نفر و ۷۰ درصد در شهرهای بالای ۲۰ هزار نفری، انجام می‌شود، گفت: قرار است حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر از جمله ۱۳ هزار مادر باردار در استان غربالگری شوند.
وی اضافه کرد: غربالگری در روستاها توسط بهورزان خانه بهداشت و در شهرها توسط مراقبان سلامت در مراکز جامع سلامت و پایگاه‌های بهداشتی انجام می‌شود.
نظر شما