فرصت طلایی مهار «هاری» در خراسان جنوبی

به گزارش ایرنا پدیده سگ‌های ولگرد، معضلی جدید در شهرها و روستاها نیست بلکه از سال‌های دور به‌تدریج شاهد رشد جمعیت سگ‌ها بوده‌ایم و روش‌های مختلفی برای مقابله با این مشکل، پیش روی مسئولان شهری بوده است.

مرگ تلخ یاسین پسربچه چهار و نیم ساله بیرجندی دی ماه ۱۴۰۰در روستای امیرآباد بر اثر گزش سگ نه تنها در این منطقه بلکه با بازتاب ملی قلب بسیاری از شهروندان را به درد آورد.

حادثه‌ای که کمتر از چند ثانیه مقابل چشمان مادر یاسین رقم خورد و او نتوانست کاری برای نجات فرزندش انجام دهد.

دانش آموز ۱۳ ساله درمیانی هم اوایل سال ۱۴۰۲ بر اثر بیماری هاری درگذشت که به گفته اطرفیانش صبح، هنگام آماده شدن برای رفتن به مدرسه دم سگ خانگی‌اش را لگد کرده و حیوان هم پایش را از روی شلوار گاز گرفته است.

بعد از چند روز این نوجوان با علائم تب و لرز، ترس از آب، نور و صدا به بیمارستان ولیعصر(عج) بیرجند مراجعه کرده و پس از تشخیص احتمالی هاری برای ادامه درمان به یکی از بیمارستان‌های مشهد اعزام می‌شود اما درمان نتیجه نداده و در نهایت جان خود را به خاطر گزش سگ از دست می‌دهد.

انعکاس چنین اخبار تلخی در بین رسانه های ملی و محلی کم نیست اما مسئولان و سازمان‌های مردم نهاد همواره به دنبال راهکاری برای حل معضل افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد در جامعه انسانی بوده‌اند.

معدوم‌سازی و ترحم‏‌کُشی روش‌هایی بود که دهه های قبل اجرا شد ولی به‌طور دقیق نتیجه‌بخش نبود اما اکنون چند سالی است که با ایجاد پناهگاه، مسئولان ذیربط و سازمان‌های مردم‌نهاد از  راه عقیم‌سازی به دنبال کنترل جمعیت سگ‌ها هستند که به نظر می‌رسد این روش هم تاکنون اثر مثبتی نداشته است.

حدود یک سال قبل افزایش چمشگیری موارد مثبت بیماری هاری در خراسان جنوبی زنگ خطر شیوع این بیماری را به صدا درآورد. طوری که آذر ماه سال گذشته معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی در جلسه کارگروه کنترل جمعیت حیوانات ناقل بیماری به انسان گفت: براساس آمار اداره‌ کل دامپزشکی و نتایج آزمایش‌های انجام شده بیماری هاری در استان رو به افزایش بوده که زنگ خطر جدی است.

علیرضا عباس‌زاده افزود: موارد ابتلا به بیماری هاری در حیوانات که نتایج آزمایشگاهی آن مثبت بوده ۱۴ مورد است که نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش چشمگیری را نشان می‌دهد.

وی اظهار کرد: برای ساماندهی سگ‌های بلاصاحب، مراکز نگهداری این حیوانات در تمامی شهرستان‌های استان راه‌اندازی شده‌ با این وجود برخی افراد می‌خواهند زندگی مسالمت آمیز با سگ را در جامعه ترویج کنند.

با وجود اینکه از سال ۸۷ آیین نامه جمع آوری و ساماندهی سگ‌های بلا صاحب در سازمان دهیاری ها شهرداری‌های کشور تهیه و بعد تصویب توسط وزارت کشور به استان‌ها ابلاغ شده همه ساله شاهد ازدیاد حیوان گزیدگی و افزایش آمار ابتلای به بیماری هاری که یکی از نگرانی های روز جامعه است، بوده ایم و جای این سوال باقیست که اگر آیین نامه بدون اشکال است چرا باید آمار گزش و هاری روز بروز افزایش پیدا کند.

تحقیقی علمی برای رفتار شناسی سگ‌ها

دغدغه‌ای که باعث شد مدیر اجرایی شرکت حمایت از حیوانات و محیط زیست یاران خراسان جنوبی از حدود پنج سال پیش در مورد رفتار شناسی سگ‌ها تحقیق و تفحص کند و از آخرین تحقیقات روز دنیا در زمینه مقابله با آنها مطلع شود و بعد از توجیه متولیان و مسئولان استانی و شهرستانی بتواند طرح مدیریت و کنترل جمعیت سگ ها یا DPM را برای اولین بار در کشور آن هم در شهرستان بیرجند بصورت آزمایشی شروع کند.

طرح علمی و روز دنیا که بزودی در سه روستای حاجی آباد، امیر آباد و حسین آباد کلید می‌خورد و ظرف ۶ ماه هم به نتایج قابل قبول خودش خواهد رسید.

علی غنی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: از ۲ سال پیش در کارگروه سلامت و هم چنین کارگروه ساماندهی سگ های بلاصاحب استانی و شهرستانی حضور یافته ایم و تلاش کرده ایم که راهکار علمی و روز دنیا را ارائه دهیم.

شروع اجرای طرح رفتار شناسی سگ از مدارس

وی با بیان اینکه در سال گذشته برای سه هزار دانش آموز مقطع ابتدایی در ۳۰ مدرسه شهر بیرجند کلاس آموزش پیشگیری از هاری و چگونگی برخورد با سگ‌ها را برگزار کرده ایم، از همکاری آموزش و پرورش شهرستان بیرجند قدردانی کرد و افزود: خروجی این اقدام بر اساس آمار مرکز بهداشت شهرستان بیرجند روند کاهشی آمار گزش در سه ماهه امسال بوده که برای اولین بار در ایران این آمار رقم خورده و این در حالی است که این آمار در مناطق روستایی و سایر شهرهای استان افزایشی بوده است.

وی به کاهش ۱۵ درصدی گزش در این مدت اشاره کرد و گفت: ۲۰ مدرسه دیگر هم در بیرجند در نوبت هستند که بتوانند از این آموزش‌ها بهره‌مند شوند.

طرح مدیریت جمعیت سگ های ولگرد بصورت آزمایشی برای اولین بار در کشور برای شهر بیرجند اجرایی می شود و پشتوانه علمی آن بیمارستان مرکزی دامپزشکی تهران است

غنی بیمارستان مرکزی دامپزشکی تهران را پشتوانه علمی طرح عنوان کرد و با تاکید بر اینکه طرح مذکور بصورت آزمایشی برای اولین بار در کشور در بیرجند اجرایی می شود، افزود: در این طرح سگ در محل زندگی خودش زنده گیری و۷۰ درصد آنها واکسینه و۵۰ تا ۷۰ درصد سگ های ماده منطقه عقیم‌سازی می ‌شوند و از این طریق جمعیت سگ‌ها کنترل شده و بیماری هاری کاهش می یابد.

وی یادآور شد: قرار است در روستاهای حاشیه شهر حاجی آباد،، امیرآباد،حسین آباد این طرح اجرایی شود که این مهم با کمک فرمانداری، بخشدار مرکزی و شهرداری بیرجند به نتیجه رسیده است.

مدیر اجرایی شرکت حمایت از حیوانات و محیط زیست یاران خراسان جنوبی از اجرای طرح مدیریت و کنترل سگ های بلاصاحب در یک بازه زمانی ۶ ماهه خبر داد.

وی گفت: جمع آوری هر سگ بلاصاحب بیش از ۱۰ میلیون ریال برای دهیاری هزینه دارد که در این طرح هزینه‌ها به‌شدت کاهشی یافته و دامپزشکی واکسیناسیون را رایگان انجام می دهد و ما کمک می‌کنیم تا زنده گیری اصولی انجام و سگ آماده واکسیناسیون شود و در این طرح ابتدا باید تعداد سگ های هر منطقه شناسایی و هزینه عقیم سازی هم با کمک دهیاری‌ها تامین شود.

۶ ماه فرصت برای تسریع روند کاهشی میزان گزش در بیرجند

فرماندار بیرجند هم ضمن تایید موفقیت بودن مرحله اول اجرای این طرح به خبرنگار ایرنا گفت: افزایش سگ‌ها در محیط جمعیتی انسانی از یک سو و آگاه نبودن مردم به خصوص کودکان در مواجه با سگ‌ها از سوی دیگر موجب شده که شاهد افزایش روند گزش در سال‌های قبل باشیم اما از زمانی که طرح مدیریت و کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد در بیرجند اجرایی شده حدود ۱۵ درصد سگ گزیدگی در شهر بیرجند کاهش یافته است.

علی فاضلی فرد با اشاره به اینکه آمار سگ گزیدگی در شهرستان بیرجند نیز سه ماه اول سال گذشته ۳۴۹ مورد و سه ماه ابتدای امسال ۳۰۵ مورد بوده است اظهار کرد: طبق دستورالعمل جدید بحث معدوم سازی سگ‌ها منتفی است بلکه زنده‌گیری، واکسیناسیون، عقیم سازی و رهاسازی باید انجام شود.

وی عنوان کرد: گرچه بعد از راه اندازی پناهگاهی در مسیر جاده شوشود از سوی شهرداری با کمک سازمان مردم نهاد کار واکسیناسیون و عقیم سازی انجام شده اما علاوه بر آن آموزش برای مدارس را توسط انجمن محیط زیست یاران خراسان جنوبی دنبال کردیم.

با وجود اینکه در همه نقاط کشور آمار سگ گزیدگی افزایشی بوده اما در بیرجند این آمار کاهش داشته که نشان از موفقیت آمیز بودن مرحله اول طرح است

فرماندار بیرجند افزود: همچنین به این شرکت ۶ ماه فرصت داده ایم که در سه روستای امیرآباد، حاجی آباد و حسین آباد جمعیت سگ‌های ولگرد را مدیریت کند تا روند کاهش میزان گزش سرعت گیرد.

وی یادآور شد: علیرغم اینکه در همه نقاط کشور آمار سگ گزیدگی افزایشی بوده اما در بیرجند این آمار کاهش داشته که نشان از موفقیت آمیز بودن مرحله اول طرح است.

فاضلی فرد گفت: بعد از اینکه نتایج نهایی طرح مشخص شد به کل استان و دیگر نقاط کشور قابل تعمیم است و همچنین آموزش‌های لازم به دهیاران سطح شهرستان ارایه خواهد شد تا ضمن حفظ امنیت مردم از بیماری هاری درامان باشیم.

کاهش ۷۷ درصدی هاری در خراسان جنوبی

مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی هم معتقد است که اگر ۷۵ درصد سگ‌های یک منطقه‌ عقیم سازی شوند، بیماری هاری در آن منطقه قابل کنترل است.

محمدعلی بخشی گفت: از ابتدای امسال تاکنون هفت مورد نمونه گیری بیماری هاری در استان انجام شده‌ که از این تعداد نمونه سه حیوان مثبت بوده و نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷۷ درصد کاهش داشته است.

وی با اشاره به اینکه بیشترین موارد نمونه گیری در شهرستان بیرجند بوده و بقیه نمونه‌ها مربوط به شهرستان‌های سرایان و زیرکوه است بیان کرد: از مجموع نمونه‌گیری‌های انجام شده سه مورد در شهرستان بیرجند مثبت شده‌ که ۲ مورد گربه و یک مورد سگ بوده‌ است.

مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی با اشاره به روند کاهشی بیماری هاری در سال جاری نسبت به سال گذشته گفت: انجام واکسیناسیون سگ‌های گله و صاحبدار، سگ‌های موجود در پناهگاه‌ها و عقیم سازی سگ‌های در پناهگاه‌ نقش موثری در کاهش بیماری هاری در استان داشته است.

کارشناسان مرکز بهداشت هم توصیه می کنند که با هر گونه گزش توسط حیوانات بلافاصله محل زخم ۱۵ تا ۲۰ دقیقه با آب و صابون شست و شو سپس با آب معمولی صابون‌زدایی و بعد از ضدعفونی با الکل یا بتادین، به‌سرعت به مراکز بهداشتی و درمانی برای دریافت سرم و واکسن ضد هاری مراجعه شود.